2024–2026 жылдарға арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру бағдарламалары аясында келесі бағдарламалар бойынша:

• BR23591095 – «Су биологиялық ресурстарын олардың әлеуетін бағалау және қорлар динамикасын модельдеу негізінде сақтау үшін су айдындарын кешенді зерттеу»
• BR23531065 – «Қазақстанның әртүрлі өңірлерінің табиғи-климаттық жағдайларында экономикалық тиімді акваөсіру технологиялары мен нысандарын әзірлеу және енгізу»

Келесі пайдалы модельдерге патенттер алынды:

▣ №10565 Паразитологиялық зерттеулер кезінде тірі балықтарды уақытша ұстауға арналған құрылғы. Пайдалы модель балық шаруашылығы саласына жатады және оны су айдындарындағы балықтарды паразитологиялық зерттеу кезінде қолдануға болады.

▣ №10566 Су айдынындағы бөгде балықтардың түрлік құрамын анықтау тәсілі. Пайдалы модель балық шаруашылығы саласына жатады және оны табиғи су қоймаларындағы бөтен балықтардың түрлік құрамын зерттеуде қолдануға болады.

▣ №10596 Бекіре тұқымдас балықтардың түрлерін анықтау әдісі. Пайдалы модель балық өсіру саласына жатады және оны бекіре тұқымдас балықтардың пайдаланушы аналық үйірін қалыптастыру кезінде қолдануға болады.

▣ №10643 Балық өсіретін шаруашылықтарда оңғақ өсіру әдісі. Пайдалы модель балық өсіру саласына жатады және оны оңғақ өсіруге арналған балық өсіру шаруашылықтарында қолдануға болады.

Зерттеулерді Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі қаржыландырады.

Ағымдағы жылдың 10 мамырынан бастап  «Балық шаруашылығы ғылыми өндірістік орталығы» ЖШС-ның мамандарымен (экспедициялық отряд жетекшісі – Макамбетов С.Ж., ғылыми қызметкер – Игілік Р., ғылыми қызметкер – Мукатай А.А., ғылыми қызметкер – Жданко Л.А., кіші ғылыми қызметкер — Маратұлы Қ. және жүргізуші – Сахарин Н.К.) 021 (бағд.тарм. 100) және 267 (бағд.тарм.101) бағдарламалар бойынша Іле өзені мен Қапшағай суқоймасында көктем мерзіміндегі кешенді ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілуде.

Жұмыстың мақсаты – Қапшағай суқоймасында, құярлық аймақта, Іле өзенінде (жоғары ағысы) балық ресурстары мен өзге де су жануарларының рұқсат етілетін шектеулі ауланатын мөлшерін есептеу және кәсіпті тиімді жүргізу жөнінде ұсыныстар беру үшін басты кәсіптік балық түрлерінің популяцияларының қазіргі кездегі жағдайын бағалау, сонымен қатар, биологиялық әртүрлілік динамикасын талдау және оны сақтау жөніндегі шараларды әзірлеу.

Қазіргі таңда экспедициялық отряд төмендегідей кешенді (гидрохимиялық, гидробиологиялық, ихтиологиялық) ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде:

— суайдындардың физико-географиялық және гидрологиялық сипаттамасы;

— гидрохимиялық режимді талдау;

— суайдындардың қоректік қорының жағдайын талдау;

— суқоймалардағы балықтарың және басқа да гидробионттардың түрлік құрамын анықтау.   

Қапшағай суқоймасында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу кезеңінде Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы (БАОББШИ)  Қапшағай балық инспекциясы бөлімінің бас маманы Шкуркин Н.В. қатысуда. 

2025 жылдың 20 мен 28 мамыр аралығында «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-нің Батыс Қазақстан филиалының қызметкерлері BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау және сценарийлер» атты ғылыми-техникалық бағдарлама аясында жергілікті маңызы бар балық шаруашылығы су айдындарына — Көшім өзені, Киров, Дөнгелек және Пятимар су қоймаларына ғылыми-зерттеу  жұмыстарын жүргізу үшін іссапарға шықты.

Іссапар барысында гидрохимиялық талдау үшін су сынамалары алынды, балықтарға ғылыми-зерттеу аулау жұмысы жүргізілді, сондай-ақ балықтардың қоректік базасы (зоо- және фитопланктон, зообентос) жиналды.

Күнтізбелік жоспарға сәйкес, 2025 жылдың 23 мамырынан 13 маусымына дейін «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас бөлімінің (экспедициялық отряд басшысы, PhD, Абилов Б.И., Минат А.) және Атырау филиалының (Утеулиев Т.А., Сулейменов С.Б. және Батырбек Н.М.) қызметкерлері Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын жалғастыруда.

Зерттеулер 10 станцияда жүргізілуде:

1. Қазақ шығанағы
2. Әл-Фараби
3. Ақтау
4. Тюленьи аралдары
5. Қаражанбас
6. СКМК Прорва
7. СКМК
8.  МСК Қашаған
9. МСК Қашаған 2
10. Шалыги аралы

Жұмыс барысында токсикологиялық, гидробиологиялық және гидрохимиялық сынамалар, сонымен қатар балықтардың және басқа да гидробионттардың үлгілері алынуда.

Ғылыми-зерттеу жұмыстары 2023-2025 жылға арналған BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау және сценарийлер» атты ғылыми-техникалық бағдарламасы аясында жүзеге асырылуда. (балық ресурстары бөлігі бойынша).

2025 жылға арналған зерттеу міндеттері:

1. Батыс Қазақстан өңірі суқоймаларының биоресурстық әлеуетінің қазіргі жағдайын болжамдық бағалау және ақпараттық-бағалау карталары сериясын жасау.
2. Балық ресурстарын ұтымды пайдалану бойынша ғылыми негізделген шараларды әзірлеу және Батыс Қазақстан өңірінде балық және балық өнімдері бойынша азық-түлік тәуелсіздігін қамтамасыз ету үшін болжамды-ұсыныс карталары сериясын жасау.
3. Климаттың өзгеруі және шаруашылық қызмет жағдайында балық шаруашылығын дамытудың негізгі (базалық) және балама нұсқалары бойынша өңірлердің тұрақты даму жолдарын анықтау, экожүйе қызметтерінің құнын бағалау, сондай-ақ биоресурстарды пайдалану мен қалпына келтіруді оңтайландыру саласында жоспарланған шараларды жүзеге асырудың шығындары мен тиімділігін қаржылық бағалау.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметі «Балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС қызметінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізудің басталғаны туралы хабарлайды.

Талдау жүргізу кезеңі: 2025 жылғы 02 маусымнан 2025 жылғы 01 шілдеге дейін.

Сыбайлас жемқорлық тәуекелдері мен әкімшілік кедергілер туралы мәліметтер, сондай-ақ талданатын саланы жетілдіру бойынша ұсыныстар, талдау объектісінің қызметін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілер болған жағдайда ақпаратты yu_romashov@mail.ru электрондық поштаға жіберуді сұраймыз. Құпиялылық пен анонимділікке кепілдік беріледі. Келіп түскен ақпарат сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою бойынша ұсынымдар әзірлеу үшін пайдаланылатын болады.

План мероприятия по противодействию коррупций 

2025 жылдың 20-21 мамырында Астана қаласында «Қазақстанның биоалуантүрлілігін сақтау және ұтымды пайдаланудың стратегиялық көзқарасы: алғашқы нәтижелер, болашақ жоспарлар және қаржыландыру механизмдері» атты семинар өтуде.

Іс-шараның мақсаттары:

• Қазақстанның биоалуантүрлілігін сақтау Концепциясының жобасын және оған қосымша іс-шаралар жоспарын дайындаудың алғашқы нәтижелерін таныстыру, Концепция жобасының Биоалуантүрлілік туралы Жаһандық негіздемелік бағдарлама талаптарына сәйкестігін сараптау; Қазақстан Республикасының биологиялық әралуантүрлілік туралы 7-ші Ұлттық баяндамасы дайындалуы жайлы ұлттық әріптестерді хабардар ету;
• Қазақстанның қорғалатын табиғи аумақтар жүйесі, ОЕСМ және биоалуантүрлілікті қорғау саласында тұрақты қаржыландыру механизмдерін енгізу бойынша мемлекеттік органдар, халықаралық ұйымдар, ғылыми қоғамдастық, жеке сектор және азаматтық қоғам өкілдері арасындағы ашық диалог платформасын құру.

Семинарға қатысушылар: ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің балық ресурстарын қорғау және балық аулауды реттеу басқармасының басшысы Қалмұратов М.Қ., «БШҒӨО» ЖШС бас директоры, б.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА академигі Исбеков К.Б.,  «БШҒӨО» ЖШС Арал филиалының директоры, PhD Барақбаев Т.Т.

«Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС ұжымы Данько Елена Константиновнаның дүниеден өтуіне байланысты оның туған-туыстары мен жақындарына қайғыра көңіл айтады. Біздің әріптесіміз, ихтиолог-балық өсіруші Данько Елена Константиновна өмірден өтті. Бұл біз үшін орны толмас қаза. Мәңгілік жадымызда сақталады!

Туғандарының қайғысына ортақтасамыз.

Елена Константиновна 1947 жылдың 6 қаңтарында дүниеге келген. 1971 жылы С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің биология факультетін «ихтиология-гидробиология» мамандығы бойынша бітірген.

Ұйымдағы еңбек жолын 1973 жылдың тамыз айынан бастаған. Балық генетикасы және селекциясы зертханасына кіші ғылыми қызметкер болып қабылданды. Ол қазақстандық балық шаруашылығы ғылымы ғалымдарының қазақстандық жергілікті тұқыны шығару, балық селекциясының генетикалық әдістерін (химиялық және радиациялық мутагенез) әзірлеу, өсімдікпен қоректенуші балықтарды екі тізбекті өсіру және өнеркәсіптік будандастыру, дөңмаңдайды өнеркәсіптік технологияға бейімдеу, бахтахтың әртүрлі формаларының жоғары өнімді аналық үйірін қалыптастыру, тұқы тізектерінің генетикалық құрылымын үдету және перспективалы тізбекаралық комбинацияларды алу бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарына белсене қатысты.

1992-1997 жылдары Данько Е.К. тоған және өнеркәсіптік балық шаруашылығы зертханасының меңгерушісі болды. Бұл кезеңде зертхана жұмыстары көп бағытты және кешенді сипатта болды. Тоған шаруашылығы бойынша зерттеулер Сырдария, Қарағанды, Шелек, Тасөткел тоған шаруашылықтарында және Қапшағай уылдырық шашу-өсіру шаруашылығында жүргізілді. Елена Константиновнаның басшылығымен аймақтық тұрғыда тұқы мен өсімдікпен қоректенуші балықтарды өнеркәсіптік өндірудің биотехникасын әзірлеу, тоған экожүйесінің биоөнімділік процестеріне су ашытқыларының әсерін зерттеу, жылу электр орталығының тастанды жылы суларын және жылы суларды пайдалана отырып, балық отырғызу материалы мен тауарлы балық өсіру биотехнологиясын жетілдіру және тағы басқа жұмыстар атқарылды.

▪️Соңғы жылдары Данько Елена Константиновна ихтиология зертханасында аға ғылыми қызметкер болып жұмыс істеді, Балқаш-Алакөл бассейні бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын басқарды.

▪️Оның жетекшілігімен және қатысуымен Алакөл көлдер жүйесіндегі сирек және бағалы балық түрлері мен тұқымдарының генофондын сақтау және тұрақты пайдалану бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілді. Жергілікті сазанмен көлдерді жасанды жолмен балықтандыру бойынша биологиялық негіздеме дайындалды. Бесағаш кентінде сазанды өсіретін инкубациялық цех салынып, алғашқы 30 млн дернәсіл алынды.

▪️Данько Е.К. генетика зертханасындағы әріптестерімен бірге Балқаш алабұғасы популяциясының Алакөл және Балқаш көлдерінде генетикалық оқшаулануын анықтау бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. Генетикалық зерттеулер екі көл алабұғасының шығу тегі бір, бірақ кейін ұзақ уақыт оқшауланған деген қорытынды жасауға мүмкіндік берді.

▪️Елена Константиновна ғылым кәсіподағы Орталық Комитеті төралқасының мүшесі, сондай-ақ «БШҒӨО» ЖШС кәсіподақ комитетінің тұрақты төрағасы қызметін атқарды.

2024–2026 жылдарға арналған «Қазақстанның әртүрлі аймақтарының табиғи-климаттық жағдайларында инновациялық, экономикалық тиімді технологиялар мен жаңа аквакультура нысандарын әзірлеу және енгізу» атты ғылыми-техникалық бағдарлама аясында «Қазақстанның балық өсіру шаруашылықтары жағдайында перспективалы аквакультура нысандарын өсірудің тиімді биотехникалық тәсілдерін сынақтан өткізу және енгізу, ДНҚ-маркерлерін қолдану арқылы оларды генетикалық сәйкестендіру» жобасы жүзеге асырылуда. Зерттеулер «Қапшағай уылдырық шашу-өсіру шаруашылығы-1973» ЖШС базасында индустриялық жағдайда Розенбергтің асшаяны мен оңғақ қара балық өсіру бағытында жүргізілуде.

«Балық шаруашылығы ғылыми өндірістік орталығы» ЖШС аквакультура зертханасының қызметкерлері — аға ғылыми қызметкер Н.С. Бадрызлова, ғылыми қызметкерлер Г.М. Маратова мен А.Т. Халелов — зерттеу нысандарына бонитировка жүргізіп, өлшемдерін тіркеді. Асшаян мен оңғақ қара балық бассейндерге, тұйық жүйелі сумен қамтамасыз етілген қондырғы жүйесіне, ағынды науаларға және тоғандарға отырғызылды. Артезиан ұңғымасынан алынған және тоған суын пайдалану арқылы тірі және жасанды қорекпен қоректендіру тәжірибелері басталды. Генетикалық талдау жүргізу үшін оңғақ қара балықтарынан сынамалар алынды.

2024–2026 жылдарға арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру бағдарламалары аясында келесі тақырыптар бойынша пайдалы модельдерге патенттер алынды:
BR23591095 – «Су биологиялық ресурстарын олардың әлеуетін бағалау және қорлар динамикасын модельдеу негізінде сақтау үшін су айдындарын кешенді зерттеу»,
және BR23531065 – «Қазақстанның әртүрлі өңірлерінің табиғи-климаттық жағдайларында экономикалық тиімді аквамәдениет технологиялары мен нысандарын әзірлеу және енгізу».

1. Пайдалы модельге патент №10490 – Бахтах өсірудің аралас тәсілі.
   Бұл пайдалы модель балық өсіру саласына жатады және оны форельді балық өсіретін шаруашылықтарда өсіруде қолдануға болады.
2. Пайдалы модельге патент №10491 – Ихтиофаунаның биологиялық әртүрлілігін зерттеу әдісі.
   Бұл пайдалы модель балық шаруашылығы саласына жатады және ихтиофаунаның биологиялық әртүрлілігін зерттеу кезінде қолданылуы мүмкін.
3. Пайдалы модельге патент №10492 – Ихтиопатологиялық зерттеулер кезінде балықты ұстауға және бекітуге арналған құрылғы.
   Ұсынылған пайдалы модель балық шаруашылығы саласына жатады және оны су айдындарында ихтиопатологиялық зерттеулер жүргізу кезінде қолдануға болады.

Бұл зерттеулер Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің қаржыландыруымен жүзеге асырылады.

«Балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-нің Атырау филиалы BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау және сценарийлер» бағдарламасы аясында ғылыми зерттеулерді жалғастыруда.

Экспедициялық жасақ құрамында: Атырау филиалының директоры Е. Л. Кадимов, аға ғылыми қызметкер Т. А. Өтеулиев және кіші ғылыми қызметкер Н. М. Батырбек Жайық өзені бойындағы, Индер және Махамбет аудандарындағы бақылау станцияларында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін сапарға шықты.

Нәтижесінде гидрохимиялық, токсикологиялық, гидробиологиялық және ихтиологиялық сынамалар іріктеліп алынды, сондай-ақ зерттеу жүргізілген аумақтардың метеорологиялық жағдайлары тіркелді.

Қазіргі уақытта іріктелген сынамалар зертханалық жағдайда зерттелуде.