Бүгін, 2022 жылғы 11 Мамырда Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Көлді ауылында аймақта балық шаруашылығының түйткілді мәселелері бойынша жиын өтті.

Отырысқа қатысқандар: Балық шаруашылығы комитеті төрағасының орынбасары Бахиянов А.Қ., Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының (БАМБИРХ) бастығы А.С.Суюбаев, Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының бас директоры Исбеков Қ.Б., «БШҒӨО» ЖШС қызметкерлері : м.а. Ихтиология зертханасының меңгерушісі Сансызбаев Е.Т., Ихтиология зертханасының жетекші ғылыми қызметкері Исмуханов Х.К., сонымен қатар ауданның жергілікті атқарушы органының, балық шаруашылығы бірлестіктерінің, балық шаруашылығы субъектілерінің өкілдері және балықшылар қатысты.

Қойылған сұрақтардың ішінде: Қапшағай су қоймасында кәсіптік балық аулауға мораторий енгізу мәселесін талқылау, балық аулау лимиттерін арттыру, бассейннің су айдындарында балық аулау күшінің нормаларын қайта қарау, мал жаюға арналған жайылымдық жердің болмауы және Шілік тоған шаруашылығын мемлекет меншігіне қайтару.

Жиын нәтижесінде барлық көтерілген мәселелер бойынша ауыл тұрғындарына түсініктемелер берілді. Атап айтқанда, кәсіптік балық аулауға мораторий енгізу мәселесі бүгінде ерте.

Лимиттерді ұлғайту және балық аулау күшінің нормаларын қайта қарау мәселесі бойынша қазір тиісті жұмыс топтары құрылды, бассейндік инспекциялар балық шаруашылығы ғылыми ұйымымен бірлесіп тиісті тәжірибелік зерттеулер жүргізеді.

Ғылыми зерттеулер мен су қоймаларында жүргізілген жұмыстардың нәтижелері бойынша қорытынды кеңес өткізу жоспарлануда, онда жұмыс нәтижелері мен олар бойынша қабылданған шешімдер жарияланады.

2022 жылғы 06-07 мамыр аралығында күнтізбелік жоспарға сәйкес «Ғылым қоры» АҚ-мен «Сазан балықтарының материалын табиғи су қоймаларымен қоректендіру үшін оны одан әрі өткізу мақсатында оны қолдан көбейту және өсіру» коммерцияландыру жобасы аясында Қазақстан Республикасы», «БШҒӨО» ЖШС-тің қызметкерлері 315 дана көлемінде сазан балық өсірушілерді Алакөл көлінен Қапшағай НВХ-ға жасанды көбейту үшін арнайы тірі балық тасымалдайтын арнайы көлікте сәтті тасымалдады – 150 дана. және «Бұқтырма НВХ» — 165 дана.

Аталған шаруа қожалықтары бұл жобаны жүзеге асыруда жеке серіктес болып табылады.

«Қазақстан Республикасының табиғи су қоймаларын балықтандыру үшін оны одан әрі іске асыру мақсатында сазан балыққорын қолдан көбейту және өсіру» коммерцияландыру жобасы аясында, «Ғылым қоры» АҚ-мен келісімді жүзеге асыру шеңберінде, «БШҒӨО» ЖШС-тің акваөсіру зертханасының қызметкерлері шабақ тоғанын 2 млн дана көлемінде Алакөл сазан дернәсілдерімен,уылдырық шашатын компанияның бірінші кезеңінен алынған, қамтып жатыр жеке серіктестік негізінде «Қапшағай НВХ-1973».

Балық ресурстарының жасанды өсімін молайту бойынша 2022 жылға арналған мемлекеттік тапсырысты орындау шеңберінде бүгін  Сергеев және Петропавл  су қоймаоарына 35,5 млн.дана  көкшұбар мен пайдабалық балығының дернәсілдері жіберілді.

Су айдындарына балық жіберу Есіл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының, жергілікті атқарушы органның, Петропавл балық питомнигі, «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС Солтүстік филиалының өкілдерінен құралған комиссия арқылы бұқаралық ақпарат құралдарының қатысуымен жүзеге асырылды.

Айта кетейік, Петропавл балық питомнигі жылына орта есеппен су айдындарына 37 млн данаға жуық ақсақа тұқымдас балық түрлерінің дернәсілін және тұқы балығының шабақтарын жібереді. Елімізде республикалық то бар балық шаруашылығы су айдындарына балық жіберу жөніндегі іс-шаралар жалғасуда.

Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының солтүстік филиалы Нұра-Сарысу облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының қызметкерлерімен және су қоймаларын пайдаланушылармен бірлесіп бақылау балық аулауды жүргізу мақсатында моножіптерден және моноталшықтардан жасалған балық аулау құралдарының өнеркәсіптік балық аулауда қолданылатын дәстүрлі нейлон торларына қарсы селективтілігін (таңдағыштығын) анықтау Балықтыкөл су қоймаларында және Қаныш Сәтбаев атындағы каналдың 10-ші бөгетінне саяхат жасады.

Жиналған мәліметтер өңделеді және олардың нәтижелері бойынша салыстырмалы талдау жүргізіледі, бұл өз кезегінде балық аулау құралдарын пайдалану мүмкіндігі бойынша ұсыныстардың негізін құрайды.

«БШҒӨО» ЖШС-тің қызметкерлері «Қазақстан Республикасының табиғи су қоймаларын балық қорын көбейту үшін оны одан әрі жүзеге асыру мақсатында сазан балық қорын жасанды молайту және өсіру» коммерцияландыру жобасы аясында жеке серіктес «Қапшағай НВХ-1973» ЖШС негізінде сазан тұқымын көбейтуге ғылыми қолдау көрсетуде.

Қазіргі уақытта тұқы аталықтарынан жыныстық өнімдерді іріктеу жұмыстары жүргізілді. Ұрықтанғаннан кейін уылдырық одан әрі инкубациялау үшін инкубациялық цехқа жіберілді.

Жұмыс барысында дернәсілдерді АҚҚ (айналмалы су құбыры қондырғысы) бақыланатын жағдайында өсіреді, содан кейін олар табиғи су қоймаларын қорлау үшін тұқы балығын одан әрі өсіру және сату үшін тоғандарға жіберіледі.

Бұл кезеңде «БШҒӨО» ЖШС-тің қызметкерлер сазаның эмбриогенезі процесін бақылайды.

Фотосуретте — балықтың көзінің пигментациясының басталу кезеңі:

Эмбрионның денесі әлсіз қозғалыстар жасайды. Құйрық бөлігінің сегменттелуі екі күннен сәл артық жаста байқалады. Осы уақытқа дейін дененің сегментациясы аяқталды. Көзде қара пигмент туындайды. Мидың бөліктері ерекшелене көрінеді. Есту капсуласында отолит түзіледі.

Қазіргі уақытта, «Сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген балық түрлерінің және бөтен гидробионттардінің популяциясын зерттеу және сирек кездесетін түрлердің жасанды көбеюі және бөтен балық түрлерінің және басқа да су организмдерінің таралуының алдын алу бойынша ұсыныстар әзірлеу мақсатында» БМҚ жобасы аясында ,«КБИӨ» (Кубань бекіре өсіру институты) ЖШС «БШҒӨО» ЖШС қызметкерлерінің қатысуымен: бас директордың орынбасары, биология ғылымдарының докторы Асылбековамен С.Ж. және гидробионт генетикасы зертханасының меңгерушісі Шалғымбаевамен Г.М. генетикалық ДНҚ талдауын пайдалана отырып, Орал және Арал популяцияларын анықтау үшін бірлесіп пілмай тұқымдас балықтардың бағалау (бонитировка) беруде.

2022 жылғы 20-26 Сәуір аралығында GIZ аймақтық жобасы аясында «Арал өңірінің экологиялық бағдарланған өңірлік дамуы» Қазақстан мен Өзбекстан делегациялары Таиланд астанасы Бангкок қаласында болды. Сапардың мақсаты «Таиландта артемия және басқа да акваөсіру өнімдерін өсіру бойынша тәжірибе алмасу».

Қазақстаннан қатысушылар Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің бас сарапшысы Е.Суықбаев және Мажибаева Ж., «БШҒО» ЖШС-тың гидробиология және гидроаналитика зертханасының меңгерушісі. Өзбекстан тарапынан тиісті министрліктер, мекемелер мен салалық ғылым өкілдері қатысты.

Жалпы брифинг өтті, конференцияға қатысушылар Тайландтың Балық шаруашылығы департаментінде (DOF), Азия-Тынық мұхиты аймағындағы аквамәдениет орталықтары желісінде (NACA) және т.б. болды. Құттықтау сөзімен DOF бас директоры және профессор Патрик Соргелоос сөз сөйледі. Одан кейін Тайландтағы акваөсіру секторының презентациялары өтті, онда көп жақты қатысуға (мемлекеттік және жеке сектор, білім беру және ҒЗТКЖ, ғылымды кеңейту қызметтері, фермерлер қауымдастығы және т.б.) назар аударылды.

Өзбекстан делегациясы және профессор Патрик Соргелооспен бірге Тайландты акваөсіру, стартерлік жем ретінде артемияны өсіру және олардың технологияларын біздің елдерге енгізу мүмкіндіктері туралы түрлі мәселелер талқыланды.

«Инновациялық технологияларды және жаңа балық өсіру объектілерін әзірлеу және енгізу арқылы Қазақстандағы акваөсіру шаруашылығын кешенді дамытуды ғылыми-технологиялық қамтамасыз ету», «Қазақстандағы балық өсіру кәсіпорындарының жағдайында балық шаруашылығының перспективалық объектілерін және омыртқасыз жануарлардың гидробионттарын өсірудің индустриялық технологияларын әзірлеу және енгізу» БМҚ бағдарламасына сәйкес, БШҒӨО» ЖШС-ның акваөсіру зертханасының қызметкерлері (аға ғылыми қызметкері Булавина Н.Б., ғылыми қызметкер Булавин Е.Ф.) «Бұқтырма уылдырық шашу-өсіру шаруашылығы» (БУШӨШ) ЖШС-мен бірлесіп шортан тұқымдастарының ауыстырмалы тұқымын қалыптастыру оны көбейту бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде. 

Қазіргі уақытта шортан өндірушілерден жыныстық өнімдерді таңдау бойынша жұмыстар жүргізілді. Ұрықтанғаннан кейін уылдырық одан әрі инкубациялау үшін инкубацияға жіберілді.

Жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде пайда болған дернәсілдер айналмалы сумен жабдықтау қондырғысының бақыланатын жағдайында өсіріледі, содан кейін олар одан әрі өсіру және шортан тұқымын қалыптастыру үшін тоғандарға жіберіледі.

Бағдарлама үш күндік тренингті қамтып, мына тақырыптар бойынша дәрістер жүргізілді: «ГОСТ ИСО/МЭК 17025-2019 сәйкес өлшемдердің белгісіздігін бағалауға қойылатын талаптар; өлшемдердің белгісіздігін бағалаудың нормативтік базасы; өлшем белгісіздігін өрнектеу бойынша нұсқаулық; өлшемдердің белгісіздігін бағалау кезеңдері; өлшемдердің белгісіздік көздерінің негізгі топтары; себептілік диаграммасы». Мына тақырыптар бойынша тәжірибелік сабақтар жүргізілді: белгісіздікті есептеу және өлшеу нәтижелері; корреляция коэффициенті; белгісіздік коэффициенті мен бюджетті есептеу; өлшемдердің анықталмағандығы туралы есеп дайындау; өлшеу белгісіздігінің елеулі үлестерін басқару. 

Курс соңында қатысушылар емтиханды «өте жақсы» деген бағамен тапсырып, куәліктер алды.