Бүгін, 02.06.2022, Алматы қаласында Ⅰ «ӘЛЕМДІК АКВАӨСЕРУ: БҮГІН ЖӘНЕ БОЛАШАҒЫ» атты халықаралық конференциясы өтті.

Конференцияға Балық Шаруашылығы Ғылыми-Өндірістік орталығының (БШҒӨО) бас директоры, б.ғ.д. Исбеков Қ.Б. қатысты және «Балық шаруашылығын дамытуға ғылыми көзқарас» атты баяндама жасады. Шара барысында Қазақстанның үздік балық өсірушілері, сонымен қатар Польша, Түркия, Өзбекстан және Ресейден келген сарапшылар мен кәсіпкерлер тәжірибелерімен бөлісті.

Конференцияны Қазақстан Республикасы Экология, Геология және Табиғи Ресурстар Министрлігі (ҚРЭГТРМ) Балық шаруашылығы комитетінің қолдауымен «Балық Мектеп» ЖШС ұйымдастырды.

Согласно календарного плана в рамках проекта ПЦФ «Оценка продукционных, генетических, химических и микробиологических параметров для разработки рекомендаций по сертификации цист артемии в водоемах Казахстана» бюджетной программы «Комплексная оценка состояния рыбных ресурсов и других гидробионтов основных рыбопромысловых водоемов Казахстана и разработка научно-обоснованных рекомендаций по их устойчивому использованию» сотрудниками лаборатории гидробиологии и гидроаналитики (Антипова Н.В., Минат А., Кожижанова Б.А.) совместно с лабораторией генетики гидробионтов осуществлён выезд на горько-солёное озеро Тузколь Райымбекского района юго-восточной части Алматинской области с целью сбора первичного материала. 

За период командировки был проведен отбор проб для проведения гидрохимических, гидробиологических (фитопланктон, зоопланктон, зообентос), генетических и биохимических исследований.

Қазіргі таңда «БШҒӨО» ЖШС «Сирек кездесетін түрлердің жасанды өсімін молайту және бөгде балық түрлері мен басқа да гидробионттардың таралуын болдырмау бойынша ұсыныстарды жасау мақсатында сирек және жойылып кету қаупі бар балық түрлері популяцияларын және бөгде гидробионттарды зерттеу» МҚБ жобасы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде.

Бұл жоба аясында Арал-Сырдария, Балқаш-Алакөл және Ертіс бассейндерінде зерттеу жұмыстары жүргізіліп жатыр.

Жобаның мақсаттарының бірі — Балқаш-Алакөл бассейнінің су қоймаларындағы сирек кездесетін және жойылып кету қаупі бар балық түрлерінің тірі материалдарын алу және балық шаруашылығында пілмайды қолға үйрету технологиясын әзірлеу болып табылады.

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі Балық шаруашылығы комитетінен  пілмайды аулауға рұқсаты алынды (20.05.2022 ж.) және «БШҒӨО» ЖШС-нің ғылыми қызметкерлері пілмайды аулауға рұқсат негізінде Балқаш көлінде, Қаратал өзенінде, Іле өзенінде және Қапшағай су қоймасында, сондай-ақ Балқаш-Алакөл бассейнінде бөгде балық түрлері мен басқа да гидробионттардың кездесуін анықтау бойынша жұмыстар жүргізіп жатыр.

Гидробионттардың генетикасы зертханасының, бас бөлімшенің акваөсіру зертханасының және «БШҒӨО» ЖШС Атырау филиалының қызметкерлері шетелдік мамандармен бірлесе отырып, 2021-2023 жылдарға арналған «Қазақстанның негізгі балық аулау су қоймасының балық ресурстары мен басқа да гидробионттарының жай-күйін кешенді бағалау және оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсынымдарды әзірлеу» бюджеттік бағдарламасының «Қазақстан Республикасының бекіре балық өсіру шаруашылықтары жағдайында олардың генетикалық әртүрлілігін ескере отырып, бекіре тұқымдас балық қорын қалыптастыру және тиімді пайдалану» тапсырмасы аясында жұмыстарды атқаруда бас директордың орынбасары, б.ғ.д. Асылбекова С.Ж. жетекшілігімен.

Мамандар Қазақстанда сібір бекіре балығын (Acipenser baerii) өсірушілерді қолға үйрету әдістерімен айналысуда және «Caspian Royal Fish» ЖШС жеке серіктестігі негізінде өсірілетін сібір бекірелерінің (Acipenser baerii) уылдырық шашатын балық өсіру биологиялық, морфометриялық және сыртқы көрсеткіштері жинақталды. Сонымен қатар, бекіре тұқымдас балықтардың жыныстық құрылымын мақсатты түрде қалыптастыру үшін олардың жынысын ерте анықтау әдістерін бейімдеу және енгізу жұмыстары жүргізілуде. Сібір бекіре тұқымдас балықтардың тұқымдық қорынан даралардың өсуі мен өсуіне ұстау жағдайларының (температуралық және оттегі режимі, азықтандыру рационы, қордың тығыздығы, су алмасуы) әсері де зерттелуде.

Жүргізілген зерттеулердің нәтижесі бойынша 2023 жылы Атырау және Батыс Қазақстан облыстарындағы бекіре балық өсіру шаруашылықтарында ұсталатын бекіре тұқымдас балықтардың генетикалық полиморфизміне баға беріліп, өндірушілердің генетикалық паспорттары әзірленетін болады.

2022 жылдың 28 Мамырына дейін Атырау зауыттарының жобаларын бірлесіп орындаушылармен бірге асыл тұқымды балық қорын қалпына келтіру үшін іріктеліп алынған бекіре тұқымдас балық өндірушілерге балық өсіру және биологиялық өлшеу жұмыстары, генетикалық талдау үшін бекіре тұқымдас балықтардың сынамаларын алу жұмыстары жалғасады.

2021-2023 жылдарға арналған «Қазақстанның негізгі балық аулау су қоймаларының балық ресурстары мен басқа да гидробионттарының жай-күйін жағдайын кешенді бағалау және оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсыныстар әзірлеу.» бюджеттік бағдарламасының «Жайық-Каспий бассейнінің бекіре балық түрлерінің экологиялық-генетикалық мониторингі» тапсырмасы шеңберінде. бекіре тұқымдас балықтарды қадағалау әдістері сынақтан өтті. Бұл бекіре тұқымдас балықтардың уылдырық шашатын жерлерін қорғау және олардың уылдырық шашатын жерлерге өтуі бойынша ұсыныстар әзірлеу мақсатында олардың уылдырық шашатын жерлерін анықтауға мүмкіндік береді. Балықтарға ихтиологиялық зерттеулер мен морфометриялық өлшемдер жүргізілді.

Жұмыс «Орал-Атырау Бекіре Балық Өсіру Зауыты» (УАОРЗ) базасында жүргізілуде. Жайық өзеніне шығу Атырау филиалдың «Аманғалиев Д.» экспедициялық кемесімен және «Мастер-класс» қайығындамен жүзеге асырылды.

Жұмысты «БШҒӨО» ЖШС бас бөлімшесінің қызметкерлері жүргізеді, атап айтқанда: бас директордың орынбасары, б.ғ.д. Асылбекова С.Ж., гидробионт генетикасы зертханасының меңгерушісі Шалгимбаева Г.М., ғылыми қызметкерлер Адырбекова Қ.Б., Маратова Г.М., аға лаборант Абишев А.А. және «БШҒӨО» ЖШС Атырау филиалдың қызметкерлері: филиал директоры Кадимов Е.Л., аға ғылыми қызметкер Өтеулиев Т.А., ғылыми қызметкер Джунусова Г.Г., кіші ғылыми қызметкерлер Абдошова М.М., Бектеміров Ж.С., Охасов М.Р., жобаның бірлескен орындаушылары ресейлік ВНИРО-ның шетелдік мамандарымен бірге: молекулярлық генетика кафедрасының меңгерушісі, б.ғ.к. Мюге Н.С., молекулярлық генетика бөлімінің бас маманы Волков А.А.. Жұмысқа сонымен қатар: РГУ «Жайық-Каспий облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы» инспекторы Ахтанов А. және БАҚ өкілдері қатысты (Каспий жаңалықтары).

Коммерциялық балық түрлерінің уылдырық шашу кезеңдері туралы!

Көбею кезеңі кез келген тіршілік иесінің, оның ішінде ихтиофауна өкілдерінің өмірінің ерекше кезеңі болып табылады. Өмір салты, тағамға бейімділік, мекендеу ортасы өзгереді — бәрі ұрпақ қалдырудың ұлы мақсатына бағынады. Уылдырық шашу – аналықтың пісіп-жетілген жұмыртқа салып, аталығының ұрықтануы. Бұл өздігінен болмайды: белгілі бір температура мен жергілікті жағдайларды қажет етеді.

Бір немесе басқа түрдегі балықтардың қайда, қалай және қашан уылдырық шашатыны туралы мәселе тек қана академиялық емес, сонымен қатар практикалық маңызы бар — оны қалай, қайда, қашан аулау керек және оны принципті түрде жасауға болады. Балық аулауға тыйым салу кезінде рекреациялық балық аулауға шектеу қойылады немесе мүлдем тыйым салынады!

Оңтайлы ауа райы жағдайларының басталуымен тұщы су ихтиофаунасының өкілдері уылдырық шашатын жерлерге асығады.Балықтардың әрбір түрі үшін уылдырық шашу уақыты жеке болып табылады, ол Қазақстан Республикасының «Жануарлар дүниесі объектілерін, олардың бөліктері мен дериваттарын пайдалануға шектеулер мен тыйым салулар, оларды пайдалану орындары мен мерзімдерін белгілеу туралы» нормативтік құқықтық актісімен белгіленеді.

Дереккөзге сілтеме: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1500011939

Ал балықтардың жыныстық жетілуіне келсек, б.а. олардың уылдырық шашу қабілеті, жасы мүлде басқа. Дегенмен, тұщы судағы балық түрлерінің көпшілігі уылдырық шашуды 3 жылдан ерте бастайды. Дегенмен, туылғаннан кейін келесі жылы уылдырық шаша бастайтын балық түрлері де бар.

Құрметті қазақстандықтар!

ҚР ЭГТРМ Балық шаруашылығы комитетінің қолдауымен, «Балық Мектеп» ЖШС-нің ұйымдастыруымен Сіздерді осы жылдың 2-3 маусым күндері елімізде тұңғыш рет өтетін «ӘЛЕМДІК АКВАКУЛЬТУРА: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ» атты халықаралық конференцияға қатысуға шақырамыз! 

Шара барысында Қазақстандағы балық шаруашылығы саласының үздіктері және Польша, Түркия, Өзбекстан, Ресей елдерінің мамандары мен кәсіпкерлері өз тәжірибелерімен бөліседі. 

Толық ақпаратты +7777 282 99 99, +7777 756 81 23 байланыс нөміріне хабарласып білуге болады. 

Өтетін орны: Алматы қаласы,  Достық 52/2, «Қазақстан» қонақ үйі, “Алтын Емел” конференц залы.

КЕЛ, БАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫН БІРГЕ ДАМЫТАЙЫҚ!