Каспий қоғамдық университетінің 30 жылдығына арналған Каспий университетінде «Жаңа жағдайда мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аралық әсермен қарау арқылы ғылым, өнер және білім» халықаралық ғылыми конференция болып өтті. Оның мақсаты ғалымдардың, өнер қайраткерлерінің, бизнес, өнеркәсіп және мемлекеттік органдар өкілдерінің біртұтас ғылыми-мәдени кеңістікті нығайту және экология және қоршаған орта саласындағы қазіргі заманның өзекті мәселелерін шешу бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін күш-жігерін біріктіру болды.

Ұйымдастыру комитетінің шақыруы бойынша “БШҒӨО” ЖШС м.а гидробионттардың генетикасы Зертханасының меңгерушісі Адырбекова Қ.Б., онда «Ғылым және технологиялар» секциясында «Жаһандық сын-қатерлерден туындаған экологиялық проблемаларсессиясында» сссияда «Қазақстандағы гидробиотердың генетикалық зерттеулері» тақырыбында баяндама жасады.

Конференцияға сондай-ақ сарапшылар, ғалымдар, мемлекеттік органдардың, саланың, үкіметтік емес қоғамдық ұйымдардың және бизнес-қауымдастықтардың өкілдері қатысты.

2022 ж. 13 Қазан, екінші күні «БIШҒӨО» ЖШС Ғылыми Кеңесінің отырысы жалғасуда.

Күн тәртібінде, Ғылыми-Техникалық Бағдарлама шеңберінде 2022 жылға арналған ҒЗЖ бойынша жылдық (аралық) есептерді қарау және бекіту:

ҒТБ «Қазақстанның негізгі балық аулау су айдындарының балық ресурстары мен басқа да гидробионттарының жағдайын кешенді бағалау және оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсыныстарды әзірлеу». ҒТБ меңгерушісі, биология ғылымдарының докторы, асс.проф. (доцент) Исбеков Қ.Б.

 Бұл зерттеулер Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар Министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің (ҚР ЭГТРМ) бұйрығымен жүзеге асырылады.

Жобаның келесі міндеттері қарастырылды: су биологиялық ресурстары мен экожүйелік қызметтерді бағалау, балық пен гидробионттарды жерсіндіру және қайтара жерсіндіру арқылы балық шаруашылығы су қоймаларының балық өнімділігін арттыру; псирек және құрып кету қаупі төнген балық түрлерінің және бөтен гидробионттердың популяцияларын зерттеу, балық аулау құралдарының оңтайлы жиынтығын жетілдіру мен негіздеуді әзірлеу, рекреациялық балық аулаудың мәнін бағалау,бекіре тұқымдас балықтардың экологиялық-генетикалық бақылау, артемия цисталарын сертификаттау бойынша ұсыныстар әзірлеу, Каспий итбалығы популяциясының су деңгейінің төмендеуі кезеңінде Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінде таралуы және түрлердің мекендеу ортасын сақтау бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Ағымдағы жылдың аралық қорытындылары ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша жоспардың орындалуына, барлық нысаналы индикаторлар артығымен орындалды, бұл жұмыстардың барлығының нәтижелері оң бағаланды.

Талқылауға келесі адамдар қатысты:: 

• Исмуханов Х.К., биология ғылымдарының кандидаты, «БIШҒӨО» ЖШС жетекші ғылыми қызметкері;
• Рысбаев А.Ж., «Qazaq balyk» Республикалық балық шаруашылығы және акваөсіру қауымдастығы Басқармасының төрағасы;
• Ресей ғылым академиясының Санкт-Петербургтегі зоологиялық институты тұщы суды зерттеу зертханасының меңгерушісі, биология ғылымдарының докторы Аладин Н.В.

Бүгін, бас директор, биология ғылымдарының докторы, ассоциативтік профессоры (доцент) Исбеков Қ.Б. төрағалығымен, ғылыми-техникалық бағдарламалар бойынша 2022 жылға арналған «БШГӨО» ЖШС ғылыми-зерттеу жұмыстардың жылдық (аралық) есептерін қарау және бекіту бойынша Үйлестіру және Ғылыми Кеңестерінің отырысы өткізілуде: 

• ҒТБ «Инновациялық технологиялар мен жаңа балық өсіру нысандарын әзірлеу және енгізу арқылы Қазақстандағы акваөсіру шаруашылығын кешенді дамытуды ғылыми-технологиялық қамтамасыз ету». ҒТБ меңгерушісі, биология ғылымдарының докторы, асс.проф. (доцент) Асылбекова С.Ж.;
• ҒТБ «Қазақстанның негізгі балық аулау су айдындарының балық ресурстары мен басқа да гидробионттарының жағдайын кешенді бағалау және оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсыныстарды әзірлеу». ҒТБ меңгерушісі, биология ғылымдарының докторы, асс.проф. (доцент) Исбеков Қ.Б.

Бұл зерттеулер Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар Министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің (ҚР ЭГТРМ) бұйрығымен жүзеге асырылады. Жиналысқа қатысады:

• Тапсырыс берушінің, Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің өкілдері (онлайн);
• Балық шаруашылығы аумақтық инспекциясының өкілдері (онлайн);
• «БШГӨО» ЖШС барлық бөлімшелерінің ғылыми қызметкерлері (онлайн және офлайн);;
• Тағы, онлайн кездесуге барлық ниет білдірген, алдын ала тіркелген тұлғалар қатыса алады..

«Инновациялық технологиялар мен жаңа балық өсіру нысандарын әзірлеу және енгізу арқылы Қазақстандағы акваөсіру шаруашылығын кешенді дамытуды ғылыми-технологиялық қамтамасыз ету» ҒТБ аясында балықтар мен омыртқасыздар гидробионттарының генетикасы, су қоймаларының азықпен қамтамасыз етілуін бағалау салаларында оң нәтижелер алынды. Елдің табиғи суларында да, жасанды өсіру жағдайында да жөндеу және аналық қорларды құру үшін асыл тұқымды өсіру технологияларын жетілдіру және сирек эндемиялық балықтарды құру саласындағы жұмыс жалғастырылды. Бекіре тұқымдас балық түрлерінің генетикалық полиморфизміне баға берілді. Көл-тауар шаруашылықтарын құру мен пайдаланудың типтік технологиялары әзірленді. Балықтардың және басқа да гидробионттардың бағалы түрлері үшін жасанды және тірі азық жасау технологиялары енгізілуде.

Жоғарыда аталған ҒТБ талқылауында келесі адамдар келесісөз сөйледі:

• «Балық шаруашылығы Ассоциациясының – БД » Шығыс Қазақстан облысы бойынша өкілі Әнуарбеков С.М.;
• ФГБНУ ВНИРО молекулярлық генетика зертханасының бас маманы Волков А.А.;
• Солтүстік Транс-Урал мемлекеттік аграрлық университетінің су биоресурстары және акваөсіру кафедрасының профессоры, Ресей Федерациясы, биология ғылымдарының докторы, Литвиненко А.И.
• Санкт-Петербургтегі РҒА зоологиялық институтының тұзды суларды зерттеу зертханасының меңгерушісі, биология ғылымдарының докторы, Аладин Н.В.

 ҒТБ «Қазақстанның негізгі балық аулау су айдындарының балық ресурстары мен басқа да гидробионттарының жағдайын кешенді бағалау және оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсыныстарды әзірлеу»аясында талқылауы келесі отырыста жалғасатын болады.

«Балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС Сіздерді ғылыми-техникалық бағдарламалар аясында 2022 жылға арналған ғылыми зерттеу жұмыстары бойынша жылдық (аралық) есептерді қарау және бекіту жөніндегі Үйлестіру және Ғылыми кеңестердің жұмысына онлайн режимде (ZOOM платформасында) қатысуға шақырады:

• «Инновациялық технологиялар мен жаңа балық өсіру нысандарын әзірлеу және енгізу арқылы Қазақстанда аквакультураны кешенді дамытуды ғылыми-технологиялық қолдау»;
• «Қазақстанның басты балықкәсіпшілігі суқоймаларының балық ресурстары мен басқа да гид-робионттарының жағдайын кешенді бағалау, оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми-негізделген ұсыныстарды жасау».

Жұмыс аралығы: 12-13 октября 2022г.

Жұмыс уақыты: 

• Бастау  ̶ 10:00 (Алматы қ. уақытымен)
• Үзіліс:
• -11:30 -11:50
• -13:00 -14:00
• -16:00 -16:30
• Аяқталуы  ̶ 18:00

Тіркелу және ZOOM сілтемесін алу үшін келесі қатысушы туралы ақпаратты WhatsApp +7 771 — 718-41-29 немесе iio@fishrpc.kz электрондық поштасына жіберу керек:

1. Толық аты-жөні;
2. Лауазымы (бар болса, ғылыми дәрежесі/атауы);
3. Ұйымның атауы;
4. Сілтеме жіберілетін WhatsApp телефон нөмірі немесе электрондық пошта мекенжайы.

Тіркелмеген қатысушылар жиналысқа жіберілмейді.

«Балық шаруашылығы ғылыми өндірістік орталығы» ЖШС ихтиология зертханасының экспедициялық тобы, құрамында: экспедиция тобының басшысы Қарлыбайұлы С., кіші ғылыми қызметкер Пангереев Б., аға лаборант Игілік Р., Алакөл жүйесінің көлдерінде (Сасықкөл, Қошқаркөл және Алакөл) зерттеу жұмыстарын жүргізуде. Жұмыс 256 «Орман ресурстары мен жануарлар дүниесін сақтау мен дамытуды қамтамасыз ету, басқару» бюджеттік бағдарламасы аясында 102 «Жануарлар дүниесі ресурстарын сақтауды, өсімін молайтуды және ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету» кіші бағдарламасы бойынша жүзеге асырылады.

Жасақ балықтардың күзгі қоныс аударуын, ғылыми аулау құралдарымен кәсіптік балық түрлерін аулауды зерттеп, бекітілген балық аулау учаскелерінде табиғат пайдаланушылардың аулау есебін жүргізеді. Зерттеу жұмыстары жалғасуда.

Алматыда «Lab-Quryltai 2022» жоғары технологиялық зертханалық шешімдер өндірушілерінің 1-ші Орталық Азия форумы өтті. Форумның ұйымдастырушысы – Орталық Азияның 8 елінде 2016 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан зертханалық шешімдердің кәсіби интеграторы «Micro Solutions» ЖШС.

Бұл іс-шараға «Балық шаруашылығы ғылыми өндірістік орталығы» ЖШС қызметкерлері шақырылды және жұмыс сессияларына қатысқан гидробионттардың генетикасы зертханасының меңгерушісі Адырбекова Қ.Б., гидробиология және гидроаналитиктер зертханасының аға ғылыми қызметкері және ғылыми қызметкері Долгополова С.Ю., Мұқатай А.А. «Жалпы химия (токсикология, фармацевтика, экология, тамақ, ауыр және мұнай өнеркәсібі)» және «Молекулалық диагностика және генетика».

Жалпы отырыста келесі мәселелер қаралды:

• Дәл нәтижелер мен аналитикалық зерттеулерге арналған жоғары сапалы химиялық реагенттер;
• Еуропалық стандарттарға сәйкес химиялық зертханаларды жабдықтауды жоспарлау;
• «CeGaT», Германия, зертханасының генетикалық зерттеудің заманауи әдістері.

Форум соңында қатысушыларға сертификаттар табыс етілді.

26 09 2022 бастап «БШГӨО» ЖШС-те «Артемия тармақтыаяқтылардың тәрізділердің экологиялық-биологиялық сипаттамаларын зерттеудің және цисталардың сапасын бағалаудың заманауи әдістері» атты оқыту семинары өттіп жатыр.

Семинар ҚР БҒМ (жас ғалымдар) «Қазақстан Республикасының тұзды су қоймаларының өнімділігін арттыру мақсатында, Artemia franciscana экспортқа бағытталған биологиялық ресурсын оларды енгізудің биологиялық негіздемесін әзірлеу үшін зерттеуи» гранттық жобасы аясында ұйымдастырылды.

Семинардың спикерлері: Ресей Федерациясы Солтүстік Орал мемлекеттік аграрлық университетінің су биоресурстары және аквамәдениет кафедрасының профессорлары Литвиненко А.И. және Литвиненко Л.И.

Семинар бағдарламасында келесі тақырыптар талқыланады:

• Артемияның партеногенетикалық популяциясының өндірістік сипаттамаларын анықтау;
• Өсіру жағдайында тұзды асшаяндардың кәмелетке толмағандарының тіршілігін арттыру жолдары;
• Жыныстық жетілген шаянтәрізділердің өсу және өнімділігін арттыру ерекшеліктері;
• Табиғи артемия су қоймаларының өнімділігін арттыру жолдары;
• Популяцияны саралау және сәйкестендіру әдістері;
• Артемияның морфометриялық көрсеткіштерін анықтау ерекшеліктері;
• Статистикалық өңдеудің ең қолайлы бағдарламалары;
• Табиғи су қоймаларындағы артемиялардың тағамдық спектрін зерттеу;
• Артемияны жасанды өсіру үшін оңтайлы жем түрлері;
• Табиғи су қоймаларындағы артемиялардың қоректік қорын байыту әдістері;
• Артемия цисталарына арналған ветеринариялық-санитариялық нормалар;
• Патогендік ағзалардың мазмұны бойынша артемияны зерттеу әдістері;
• Шамамен рұқсат етілген деңгей және/немесе Максималды рұқсат етілген деңгей анықтаудың жаңа тәсілдері;
• Артемия цисталарының сапасын бағалау.

Қазіргі уақытта семинар жалғасуда.

Бүгін, «БШГӨО» ЖШС−не жұмыс сапарымен Гент университетінің (Ghent, Belgium) профессоры Патрик Зоргелус (Patrick Sorgeloos) және GIZ өңірлік бағдарламасының сарапшысы Қайрат Егежанов келіп жетті.

Кездесу «Экологиялық бағдарланған өңірлік дамуы» GIZ өңірлік жобасы аясында өтті. Аталған жоба Арал теңізі өңірінде артемияны өсірудің әлеуетін зерттеу мақсатымен орындалуда. Кездесу барысында қонақтар «БШГӨО» ЖШС− нің жұмысымен, атап айтқанда, «Экспортқа бағытталған — Artemia franciscana биоресурсын ҚР тұзды суқоймаларының өнімділігін арттыру үшін, оларды жерсіндіру бойынша биологиялық негіздеме әзірлеу мақсатында зерттеу», грант жобасының нәтижелерімен танысты.

Артемияны зерттеу нәтижелерімен, гидробиология саласы бойынша,  қонақтарды гидробиология және гидроаналитика зертхана меңгерушісі, PhD, Мажибаева Ж.Ө. таныстырып өтті. Артемияның генетикалық зерттеулеріне гидробионттар генетикасы зертханасының меңгерушісі, Адырбекова К.Б. шолу жасады.

Өз кезегінде, профессор Патрик Зоргелус тәжірибесімен, артемияны зерттеудегі білімімен, жетістіктері мен алдағы мақсаттарымен бөлісті.Сондай-ақ, қонақтар жоба бойынша тәжірибелер тікелей жүргізілетін зертханада болып, ұжыммен әңгімелесіп, қызықтырған сұрақтарға жауап берді.

Анықтама үшін: «Арал өңірінің экологиялық бағдарланған өңірлік дамуы» өңірлік жобасы Экономикалық ынтымақтастық және даму бойынша Немыс Федералдық министрлігінің (BMZ) тапсырмасы бойынша жүзеге асырылады және Германия халықаралық ынтымақтастық қоғамы (GIZ) GmbH компаниясымен жүзеге асырылады. Жоба Қазақстан мен Өзбекстан үкіметтеріне Арал өңірінің экологиялық тұрақты трансшекаралық экономикалық дамуын қамтамасыз етуде қолдау көрсетеді.

Бүгін, Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты Ақылбек Қажығұлұлы Күрішбаев жұмыс сапарымен «БШГӨО» ЖШС-де болды.

Ақылбек Қажығұлұлы балық шаруашылығы ғылыми-практикалық орталығының қызметімен танысып, зертханаларды аралап, ұжыммен әңгімелесіп, ұсыныс-пікірлерін тыңдап, ұжымды қызықтырған сұрақтарға жауап берді. Сапар барысында Қазақстан Республикасында балық шаруашылығын дамытудың 2021-2030 жылдарға арналған бағдарламасының мәселелері, балық шаруашылығын зерттеудің бағыттары мен келешегі және ғылымды дамытудың басқа да өзекті мәселелері талқыланды.

Бүгін Алматы облысы әкімінің орынбасары Арслан Момышұлы Дәндібаевтың жетекшілігімен облыстағы балық өсіру шаруашылықтарына жоспарлы тексеру жүргізілді, оның ішінде «Қапшағай уылдырық шашу шаруашылығы-1973» (КНВХ) ЖШС-де.

Делегацияның ішінде: Алматы облысы бойынша «Табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасының» басшысы Нүсіпбаев Қ.А., «Балқаш-Алакөл бассейндік инспекциясы» РГУ бастығы Суюбаев А.С., «Балқаш-Алакөл» РГУ бастығының орынбасары А.С. бассейндік инспекциясы» Құмашев Р. «Қапшағай уылдырық шашу шаруашылығы-1973» ЖШС директоры А.Қ.Шәдібеков делегацияны шаруашылықтың өндірістік қуаттарымен таныстырып, инкубациялық цехқа бастап барды, қолда бар тоғандар мен олардағы балықтарды көрсетті.

Балық өсіру зертханасының меңгерушісі Абилов Б.И. өсірілетін жас төлдердің биологиялық көрсеткіштерін көрсетті және «Ғылым қоры» АҚ-мен «Қазақстан Республикасының табиғи су қоймаларын қорлау үшін оны одан әрі жүзеге асыру мақсатында сазан балық қорын жасанды өсіру және жолмен көбею» коммерциализациясы бойынша жоба аясында «БШГӨО» ЖШС атқарып жатқан жұмыстардың барысы туралы хабардар етті. Сонымен қатар, кездесу барысында Алматы облысының балық шаруашылығын дамыту бағдарламасының мәселелері талқыланды.