«Балық шаруашылығы ҒӨО» ЖШС-нің «микробиология және вирусология ҒӨО» ЖШС-мен «аквакультурадағы бағалы балық түрлерінің төзімділігі мен өнімділігін арттыратын отандық пробиотикалық препаратты әзірлеу» жобасы бойынша шартқа сәйкес «Қапшағай АӘД-1973» ЖШС базасында әзірленген отандық пробиотикалық препараттың форельдің балық өсіру-биологиялық көрсеткіштеріне әсер ету тиімділігін бағалау бойынша зерттеулер жүргізілуде.

6 маусымда «Қапшағай АӘД-1973» ЖШС-де «балық шаруашылығы ҒӨО» ЖШС аквакультура зертханасының ғылыми қызметкерлері Н.С. Бадрызлова, Р.Т. Бараков және А. Т. Халелов пробиотикті қоса отырып, отандық жасанды жемді пайдалана отырып, бассейндерде өсірілетін форельдің кезекті бақылау облысын және өлшеулерін жүргізді.

«Балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас бөлімшесінде г.ғ. д., профессор, академик Әмірғалиев Нариман Әмірғалиұлының «балық шаруашылығы ҒӨО» ЖШС бас директоры,б. ғ. д., ҚР АСХН академигі Қуаныш Байболатұлы Исбековпен және сынақ орталығының, гидроаналитика зертханасының қызметкерлерімен кездесуі өтті.

Кездесу барысында Қуаныш Байболатұлы Нариман Әмірғалиұлын «Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану Ғылымдары Академиясының академигі» жоғары атағын беруімен құттықтап, «Профессор Н. Әмірғалиев» ғылыми-зерттеу кемесін (Балқаш филиалы) «Академик Н. Әмірғалиев»деп қайта атау туралы куәлік табыс етті.

Өз кезегінде Нариман Әмірғалиұлы орталықтың кітапханасына балық шаруашылығы ғылымын дамыту, экологиялық-токсикологиялық бағыттар, гидрохимия және су-экологиялық проблемалар бойынша авторлық әдебиеттерді сыйға тартты. Гидроналитика зертханалары оларға зертханалық тапсырмалар мен талдаулардың кең ауқымын орындау үшін құнды жабдықтар берілді.

Сондай-ақ, Қазақстан су айдындарындағы судың сапалық құрамын зерделеу бойынша бірлескен ғылыми-зерттеу жұмыстары туралы мәселе талқыланды.

Анықтама үшін: Әмірғалиев Нариман Әмірғалиұлы «балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-де (бұрынғы ҚазОРҒЗИ) үздіксіз 53 жыл жұмыс істеді (1959 жылғы 11 шілдеден 2012 жылғы 31 наурызға дейін). Көптеген жылдар бойы гидрохимия зертханасының меңгерушісі болды. 2009-2011 жылдары ҚР балық шаруашылығында экология және су ресурстарын пайдалану мәселелері жөніндегі ірі жобаның ғылыми жетекшісі және орындаушысы болды.

2023 жылдың 05 мамырынан 08 маусымына дейін Қапшағай экспедициялық жасағы құрамында: Макамбетов С.Ж., Исмуханов Х.К.,  Игілік Р., Молдрахман А.С., Бектұров Д.С. және 2023 жылдың 11-16 маусым аралығында  Қарлыбайұлы С., Бакқожа Ж.М., Өтеген С.А., Аубакирова М.О., Кожижанова Б.А., Мұқатай А.А. болжамды тақырып бойынша (256-102-159) бюджеттік бағдарлама шеңберінде Алакөл көлдер жүйесінің, Қапшағай су қоймасы мен өзенінің ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізеді.

Қапшағай су қоймасында 15 мониторингтік станциядан гидробиологиялық және гидрохимиялық сынамалар алынды. Іле өзенінде 4 гидробиологиялық және гидрохимиялық сынама алынды.

Қапшағай су қоймасына 16 станция бойынша 16 ау құрылды, барлық балықтар талданды, 5 станциядан Іле өзені бойынша 3 станция зерттелді, екі станция бойынша ихтиологиялық материалдарды жинау жұмыстары жалғасуда.

Балқаш-Алакөл облысаралық балық шаруашылығы бассейндік инспекциясы Қапшағай балық инспекциясы бөлімінің бас маманы Самсыбаев Е. тиісті актілердің жұмысына және ресімделуіне қатысады.

Алакөл  көлдер жүйесінде 21 ихтиологиялық, гидробиологиялық және гидрохимиялық мониторинг станциялары пысықталды. Сынама алу жұмыстары жалғасуда.

Балқаш-Алакөл облысаралық балық шаруашылығы бассейндік инспекциясы Алакөл балық инспекциясы бөлімінің бас маманы  Куленова Ш. тиісті актілердің рәсімделуіне және жұмысына қатысады.

5 мамырдан бастап қазіргі уақытқа дейін «балық шаруашылығы ҒӨО» ЖШС қызметкерлері: Долгополова С.Ю. – зертхана меңгерушісінің м. а.   Мұқатай А.А.– ғылыми қызметкер және Бектұров Д.С. – ғылыми қызметкердің м. а., Алакөл көлдер жүйесінің, Қапшағай су қоймасы мен Іле өзенінің суына гидроаналитикалық зерттеулер жүргізеді.Қазіргі уақытта су сынамалары жиналып, Қапшағай су қоймасы мен Іле өзенінде гидрологиялық зерттеулер жүргізілді.Іріктелген су сынамалары балық шаруашылығы ҒӨО зертханасында химиялық заттардың, биогенді заттардың және тұз құрамына зерттеледі.Ғылыми-зерттеу жұмыстары бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру (267-101-154) және болжамды болжамды тақырып (256-102-159) бойынша бюджеттік бағдарламалар шеңберінде жүргізіледі.Алакөл көлдер жүйесін зерттеу жалғасуда.

31 мамыр-1 маусым 2023 ж. Астанада Техникалық консультативтік комитетінің  ФАО-ның Орталық Азия мен Кавказдағы балық шаруашылығы және аквакультура жөніндегі аймақтық комиссиясының алтыншы кеңесі өтеді.

Комиссияда қаралатын мәселелер:

1. Аквакультурада және балық шаруашылығында еңбекті қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі өңірлік практика кодексі;
2. Аквакультурадағы түрлердің әртүрлілігін дамыту;
3. CacFish балық аулау құралдарының түрлері бойынша деректерді жинау жүйесі
4. Балық шаруашылығы мен аквакультурадағы гендерлік мәселелер: аймақтық синтез.

 ✅ Кеңеске ҚР ЭТРМ БШК  Жүнісов Н.Т. — төраға, Асылбеков А.С.  — төрағаның орынбасары, Ғаббасов М.М. — аквакультура басқармасының басшысы қатысады. Марлен Тұрсынәлі-«Qazaq balyk «республикалық балық шаруашылығы және аквакультура Қауымдастығы» ЗТБ Алматы облысы бойынша төрағасы, Облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармалары, «ҚАИУ» КЕАҚ, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркия, Түрікменстан, Өзбекстан өкілдері-қатысушылары. Балық шаруашылығы ҒӨО ЖШС-нен комиссия жұмысына Бас директордың орынбасары, б.ғ.д. Асылбекова С. Ж. қатысады..

2023 жылғы 26 мамырда Қонаев қаласында «балықтардың жұқпалы аурулары пайда болған кезде әрекет ету»тақырыбында симуляциялық тренинг өтті.

Іс-шара Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Дүниежүзілік жануарлар денсаулығы ұйымы арасындағы 2022-2023 жылдарға арналған симуляциялық тренинг жоспарына сәйкес ҚР Ветеринариялық қызметі арасындағы Келісім шеңберінде өтті.

Іс-шараға келесі ұйымдардың өкілдері  ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің Балық шаруашылығы комитеті, Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы, ҚР АШМ Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің Алматы облыстық аумақтық инспекциясы, Алматы облысының ветеринария басқармасы, Қонаев қаласы бойынша санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасы және «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталық» ЖШС қызметкерлері :  гидроаналитика зертханасының меңгерушісі м.а С. Ю. Долгополова, экспедициялық жасақтың бастығы С. Ж. Макамбетов және аға зертханашысы Игілік Р. қатысты.

Іс-шара барысында балықтардың жаппай қырылуына ден қою жөніндегі ұйымдардың өзара іс-қимылы туралы негізгі мәселелер талқыланып, ақпараттық ролик түсірілді.

Бүгін, «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас директордың орынбасары С.Ж. Асылбекова және ұйымдастыру және құқықтық бөлімінің басшысы Е. С. Тургульдинов Алматы қаласындағы «АӨК саласындағы ҒҒТҚН коммерцияландыру мәселелері» тақырыбында «Technology Commercialization Point» диалог алаңының жұмысына қатысты.

Іс-шараны ұйымдастырушылар: «Ғылым қоры» АҚ, «Ұлттық ғылым академиясын Президент жанындағы «Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясы», КЕАҚ, «Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті» КЕАҚ.

Диалог алаңы шеңберінде ҚАЗҰАЗУ-дың және АӨК саласындағы ғылыми-зерттеу ұйымдарының ғылыми қызметінің нәтижелерінің көрмесі ұйымдастырылды.

Сондай-ақ іс-шара бағдарламасында спикерлердің коммерцияландыру жобаларын іске асырудың нәтижелері мен проблемалары, бизнес пен ғылым өкілдерінің өзара әрекеттесуінің бизнес-процестерінің тиімділігі туралы, ғылым мен бизнес интеграциясының мәселелері мен шешу жолдары және оның рөлі туралы баяндамалары бар. Ғылым қорының бұл туралы, агроөнеркәсіптік кешен саласындағы технологияларды коммерцияландыру тиімділігін арттырудың халықаралық тәжірибесі, технологияларды коммерцияландырудағы патенттік аналитиканың рөлі және т.б.

Диалог алаңының қорытындысы бойынша ұсынымдар әзірлеу және алдағы қадамдарды талқылау жоспарлануда.

БНҚ жобасының міндеттерін орындау бойынша жұмыстар жалғасуда: бағалы, эндемикалық балық түрлері мен омыртқасыздар гидробионттарының РАҮ генетикалық паспорттау — ҚР аквакультура әлеуетті объектілері Арал қаязын (Luciobarbus brachycephalus) генетикалық паспорттау үшін сынама алу.

Сонымен қатар, «Камышлыбаш балық питомнигі» РМҚК базасында арал қаязының жеке особьтарын чиптеу бойынша жұмыстар жүргізілді.

Микрочиптер бірегей цифрлық кодтың тасымалдаушысы болып табылады және жеке тұлғаларды қатесіз сәйкестендіруді қамтамасыз етеді және тек сканердің электромагниттік өрісінде белсендіріледі. Барлық микрочиптердің капсулалары енгізілгеннен кейін чиптің қабынуы немесе қабылданбауы мүмкіндігін болдырмайтын биоүйлесімді материалдардан жасалған. Микрочип-алынбалы инесі бар стерильді бір реттік инъекция.

Жүргізілген жұмыс балықты бағалауда көмекші рөл атқарады.

Орындаушылар: «БШ ҒӨО» ЖШС гидробионттар генетикасы зертханасы меңгерушінің м. а. — Адырбекова К. Б., Арал филиалының кешенді зертханасының меңгерушісі — Исхахов Г. Ж., Арал филиалының КҒҚ — Омар Б.

БНҚ жобасының міндеттерін орындау бойынша жұмыстар жалғасуда: бағалы, эндемикалық балық түрлері мен омыртқасыздар гидробионттарының РАҮ генетикалық паспорттау — ҚР аквакультураның потенциалды объектілері» ядролық маркерлерді қолдана отырып, генетикалық паспорттау үшін табиғи ортадан (Басықара бөгетінің ауданы, Арал-Сырдария бассейні) Арал қаязын (Luciobarbus brachycephalus) өндірушілерді іріктеу.
Орындаушылар: Адырбекова К. Б. -«БШҒӨО» ЖШС гидробионттар генетикасы зертханасының меңгерушінің м. а., Исхаков г.Ж. — Арал филиалының кешенді зертханасының меңгерушісі, Омар Б. — Арал филиалының КҒҚ.