2025 жылдың 02 сәуірінде Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы Мемлекет басшысының 14 наурызда Ұлттық құрылтайдың төртінші отырысында берген тапсырмаларын іске асыру мақсатында Ресей Ғылым академиясымен (РҒА, Ресей) және Ресейдің жетекші ғылыми-зерттеу институттарымен бірлесіп агроөнеркәсіп кешеніндегі ҚазақстанРесей озық технологиялар орталығын ресми түрде ашылуы өтті.

Орталықтың ашылуына б.ғ.д., профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық аграрлық ғылым академиясының академигі, бас директоры Исбеков Қ.Б. және б.ғ.д., профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық аграрлық ғылым академиясының академигі, «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас директорының орынбасары Асылбекова С.Ж. ат салысты.

Озық технологиялар орталығы Ресей мен Қазақстанның жетекші ғылымизерттеу институттарымен тығыз байланыста жұмыс жасайтын болады. Сондай-ақ, тәжірибе алмасуға, инновациялық шешімдерді әзірлеуге және ауыл шаруашылығына жоғары технологиялық тәсілдерді енгізуге арналған платформаны қамтамасыз ететін болады.

Орталық агротехнологиялық саладағы озық технологиялардың жаңа стартаптарын құруға серпін береді деп күтілуде, бұл да екі елдің ғылыми және технологиялық әлеуетін нығайтуға ықпал ететін болады. Агроөнеркәсіп кешеніндегі Қазақстан-Ресей озық технологиялар орталығын құру селекциялық әзірлемелер мен геномдық селекцияда жаңа биіктерге қол жеткізуге, инновациялық және экологиялық тұрақты ауыл шаруашылығын дамытуда маңызды кезең болады, ол заманауи сын-қатерлерге тиімді жауап беруге және жаһандық деңгейде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қабілетті болады.

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Балық шаруашылығы комитетінде ведомство басшысы Серік Сермағамбетовтың төрағалығымен кеңес өтті. Іс-шараға облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекцияларының, құрылымдық басқармалардың және ведомстволық бағынысты ұйымдардың басшылары қатысты.

Кеңес барысында саланы мемлекеттік қолдау шараларын іске асыру, инвестициялар тарту жөніндегі жұмысты күшейту, «e-Fish» цифрлық бақылау құралдарын енгізу, сондай-ақ су айдындарына балық жіберу, балық ресурстарының өсімін молайту жөніндегі мемлекеттік тапсырысты орындау және балық питомнигінің өндірістік базасын жаңғырту жөніндегі бағдарламаларды іске асыру мәселелері қаралды. Жергілікті атқарушы органдармен өзара іс-қимылға, браконьерлікпен күреске және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға ерекше назар аударылды.

Кеңес қорытындысы бойынша Комитет төрағасы облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциялары мен ведомстволық бағынысты ұйымдардың басшыларына балық саласын дамытуға бағытталған бірқатар тапсырмалар берді.

2024 жылдың 17-19 наурыз аралығында «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» бас бөлімде (Алматы қ.) 2024-2026 жылдарға арналған ғылыми-техникалық бағдарламалар бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстар бағдарламаларын қарастыру және бекіту бойынша Ғылыми/Үйлестіру кеңестері өтуде. Отырыс гибридті форматта өткізілуде, қатысушылар залда да, онлайн кеңістікте де қатысуда.

Отырысқа Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің өкілдері, сондай-ақ негізгі серіктестер – бағдарламаларды бірлесіп орындаушы ұйымдар:

— «С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті» КЕАҚ;

— «Қазақ ғылыми-зерттеу ветеринарлық институты» ЖШС;

— «Гидробиология және экология институты» мекемесі;

— «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС;

— «Фактор» жүйелік зерттеулер компаниясы» ЖШС;

Күн тәртібінде:

— «Қазақстанның әртүрлі аймақтарының табиғи-климаттық жағдайларында инновациялық, экономикалық тиімді технологиялар мен жаңа аквакультура нысандарын әзірлеу және енгізу» тақырыбы бойынша жұмыс бағдарламаларын қарастыру. Бағдарлама жетекшісі: б.ғ.д., профессор, ҚР ҰАҒА академигі Асылбекова С.Ж.;

— «Су биологиялық ресурстарын сақтау және орнықты пайдалану үшін су айдындарының әлеуетін бағалау және қордың динамикасын модельдеу негізінде кешенді зерттеу», тақырыбы бойынша жұмыс бағдарламаларын қарастыру. Бағдарлама жетекшісі: б.ғ.д., профессор, ҚР ҰАҒА академигі Исбеков Қ.Б.

— «Халықаралық, республикалық және ЕҚТА орналасқан балық шаруашылығы су айдындарын сонымен қатар жергілікті маңызы бар су айдындарының балық қорының жағдайын бағалау және/немесе олардың телімдерінде балық өнімділігін анықтау, балық пен басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша және балық аулау ережесі мен тәртібін реттеу жөнінде биологиялық негіздемелер әзірлеу». Бағдарлама жетекшісі: Арал филиалының директоры, PhD Барақбаев Т.Т.

— Және басқа сұрақтар (ЖҒО, кәсіподақ комитетінің қызметі туралы, ғылыми жарияланымдар жоспарының орындалуы туралы есептері, докторанттардың баяндамалары).

Кеңестер аяқталғаннан кейін барлық жұмыс бағдарламалары «БШҒӨО» ЖШС бас директорына бекітуге беріледі.

2025 жылдың 3-6 наурыз аралығында «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-ның гидробиология зертханасының мамандары «Ғылыми зерттеулерді стандарттау арқылы жұмыс сапасын арттыру» тақырыбында семинар-тренинг өткізді.

Осы кезеңде Солтүстік филиалының кешенді зертханасының кіші ғылыми қызметкері Омралинова А.Д. гидробиология зертханасының меңгерушісі, PhD, Мажибаева Ж.О., аға ғылыми қызметкер, PhD, Аубакирова М.О., ғылыми қызметкер Жданко Л.А. және аға лаборант Тұрсыналы Ш.Т. зообентостық және зоопланктондық жәндіктердің әртүрлі топтарын анықтау бойынша зерттеу жұмыстарын жүргізді.

Төрт күн бойы семинарға қатысушылар гидробиологиялық зерттеулер саласында пікір алмасып, тәжірибе бөлісті. Сонымен қатар, республиканың солтүстігіндегі су қоймаларында микроскопиялық гидробионттардың таксономиялық құрамын анықтауға байланысты көптеген мәселелер шешілді.

Scan семинар 2025 г.

Бүгін, 2025 жылғы 3 наурызда Атырау қаласында Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясы Төралқасының «Қуатты өңірлік ғылым — қуатты өңір» көшпелі отырысы өтті.

Отырыс аясында өңірлік ғылымды дамыту, ғылым мен өндіріс арасындағы байланысты күшейту, индустрияның технологиялық міндеттері мен өңірдің проблемаларын шешуге бағытталған ғылым мен технологияны дамытудың өңірлік басымдықтарын талқылау мәселелері қаралды.

Отырысқа «БШҒ ӨО» ЖШС атынан Атырау филиалының директоры Е.Л.Кадимов және ғылыми қызметкер Г.Г.Жүнісова қатысты. Көрмеде «БШҒ ӨО» ЖШС атынан ғылыми зерттеулер бағдарламасын іске асыру аясында «Ақтау Балық» ЖШС балық өсіру кешенінде өсірілген бекіре тұқымдас балықтар ұсынылды.

2025 жылғы 26 ақпанда Алматы қаласында ғылым саласындағы сыйлықтар мен мемлекеттік ғылыми стипендиялардың лауреаттарын марапаттау рәсімі өтті. Салтанатты шара ҚР Президенті жанындағы Ұлттық ғылым академиясында өтті. Шараға ҚР ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор, академик, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының президенті, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің басқарма төрағасы – ректоры Ақылбек Күрішбаев, Университеттің ғалымдар мен оқытушылары қатысты.

2024 жылдың мамыр айынан бастап Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі тұрғын үйге мұқтаж жас ғалымдардың (40 жасқа дейінгілерді қоса алғанда) тізімін қалыптастыру бойынша жұмыс жүргізіп жатыр. Алматы қаласында орналасқан мемлекеттік органдарға қарасты ғылыми ұйымдар мен жоғары оқу орындарынан 300-ге жуық өтініш келіп түскен. Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау мақсатында Алматы қаласында ғылыми ұйымдардың, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының жас ғалымдарына тұрғын үй беру үшін пәтер бөлу комиссиясы баспанаға мұқтаж жас ғалымдардың кезекті тізімін анықтады. Бұл тізімге біздің аквакультура зертханасының ғылыми қызметкері Ефим Федорович Булавин ілікті.

Ақылбек Күрішбаев мемлекеттік ғылыми стипендиялардың лауреаттарын өзі марапаттап, әрбір лауреаттың ғылым мен білімнің дамуына қосқан үлесін атап өтті.

Вице-министрі Аманғали Бердалин Талсуат ауылдық округінде орналасқан «Жұмабай» ШҚ- ның балық өсіру шаруашылығының жұмысымен танысты.
Вице-министр сапар барысында Арал ауданның балық шаруашылығын дамытуға бағытталған бірқатар нысандарды аралап, сала мамандарымен кездесті.
Іс сапар барысында Арал қаласындағы «Aral Seafood» ЖШС-нің балық өңдеу зауытына барып, кәсіпорынның терең өңдеу технологиясымен танысты. Өңірдің балық шаруашылығын дамытуда зауыт жұмысының тиімділігін бағамдады.
Сонымен қатар, вице-министр Аманғали Бердалин Қосжар ауылдық округіндегі «Қамыстыбас балық питомнигі» РМКК-ның жұмысын көріп, Қамыстыбас көлінің балық шаруашылығын дамыту бойынша қолға алынған жобалармен танысты. Вице-министр республика бойынша балық өсіру питомниктерін қайта жаңғыртудан өткізу үшін жоба-сметалық құжаттар әзірлеу мақсатында айтылған талап-өтініштер ескерілетінін жеткізді.
Сапар соңында вице-министр Аманғали Бердалин «Қамыстыбас» олимпиада және қосымша білім беру орталығында балық шаруашылығымен айналысатын кәсіпкерлермен кездесу өткізді. Жиын барысында облыстағы балық шаруашылығының дамуы, оны одан әрі жетілдіру жолдары талқыланып, сала мамандарының ұсыныстары тыңдалды.
Вице-министр бұл бағыттағы жұмыстардың қарқынды жалғасатынын айтып, ауыл шаруашылығы мен балық шаруашылығын дамытуда мемлекеттік қолдаудың маңыздылығына тоқталды.

«Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-ның 2025 жылғы 11 ақпандағы №7-К бұйрығына сәйкес, 13 ақпаннан бастап қазіргі уақытқа дейін Қапшағай суқоймасында қысқы ғылыми зерттеу жұмыстары жүргізілуде.

Экспедиция құрамы:

• Экспедиция жетекшісі – Макамбетов С.Ж.
• Экспедиция жетекшісінің м.а. – Баққожа Ж.М.
• Ғылыми қызметкер – Пангереев Б.С.
• Ғылыми қызметкер – Бектуров Д.С.
• Кіші ғылыми қызметкер – Өтеген С.А.
• Кіші ғылыми қызметкер – Сатбек А.Т.
• Жүргізуші – Сахарин Н.К.

Зерттеу бағдарламалары:

Зерттеулер келесі жобалар аясында жүргізілуде:

021 ББ –«Балқаш-Алакөл бассейніндегі халықаралық, республикалық маңызы бар және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда орналасқан су айдындарының балық өнімділігін бағалау, олардың қорын анықтау, балық және басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша биологиялық негіздемелер әзірлеу, балық аулау ережелері мен тәртібін реттеу. (Бөлім: Қапшағай суқоймасы және Іле өзені).»

БҚЖ 267 (БТ 101) –«Су биологиялық ресурстарын сақтау және орнықты пайдалану мақсатында олардың әлеуетін бағалау және қорлар динамикасын модельдеу негізінде су айдындарын кешенді зерттеу.»

Зерттеу жұмыстарының негізгі бағыттары:

• Ихтиологиялық, гидробиологиялық және гидрологиялық сынамалар алу (мониторингтік нүктелерде).
• Балықтың қыстау орындарын эхолот арқылы бақылау.
• Кәсіптік балық аулау қызметін бақылау және уловтарды талдау.

Қадағалау және бақылау:
Зерттеу жұмыстары барысында Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының (БАОББШИ) Қапшағай балық инспекциясы бөлімінің бас маманы Шкуркин Н.В. қатысуда.

Кешенді зерттеу жұмыстары 2025 жылдың 9 наурызына дейін жалғасады.

«Балық шаруашылығы ғылыми өндірістік орталығы» ЖШС-ның 2025 жылдың 11 ақпанында шыққан № 6-К бұйрығына сәйкес, Ихтология зертханасының меңгерушісі – Сансызбаев Е.Т., экспедициялық отряд жетекшісі – Минат А., экспедициялық отряд жетекшісі – Қарлыбайұлы С., ғылыми қызметкер м.а. – Игілік Р., аға зертханашы – Жазықбаев Н.М., жүргізуші – Абишев Н.Б., қатарлы қызметкерлерден құралған экспедициялық отряд — 021 «Балқаш-Алакөл бассейніндегі халықаралық, республикалық және ЕҚТА орналасқан балық шаруашылығы су айдындарын сонымен қатар жергілікті маңызы бар су айдындарының балық қорының жағдайын бағалау және/немесе олардың телімдерінде балық өнімділігін анықтау, балық және басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша және балық аулау ережесі мен тәртібін реттеу жөнінде биологиялық негіздемелер әзірлеу». Бөлім: Алакөл көлдер жүйесі және «Су биологиялық ресурстарын олардың әлеуетін бағалау және қорлар динамикасын модельдеу негізінде сақтау және орнықты пайдалану үшін су айдындарын кешенді зерттеу» бағдарлы қаржыландыру жобасы бойынша Алакөл көлдер жүйесінде қысқы ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізіп жатыр.

Су айдындарындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарына Алакөл балық инспекциясы бөлімінің бас маманы Ш. Куленова қатысуда.

Іссапар барысында мониторингтік нүктелер бойынша ихтиологиялық, гидробиологиялық және гидрологиялық материалдар мен сынамалар жиналды, эхолод арқылы балықтың қыстау орындарын бақылау жұмыстары жасалды және кәсіптік балықшылар ауларын бақылап, талдау жұмыстары жасалынып жатыр.

Кешенді зерттеу жұмыстары 2025 жылдың 09 наурызына дейін жалғасатын болады.

Бүгін, 17.02.2025ж., Ташкент қаласында артемияларды өсіру және Өзбекстан мен Қазақстанда осы сектордың болашақ дамуын талқылау бойынша семинар өтуде.

Семинардың ұйымдастырушысы Герман қоғамының Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі (GIZ) «Арал өңірінің экологиялық бағдарланған өңірлік дамуы» өңірлік жобасы болып табылады.

Жоба аясында 2021 жылдан бастап Гент университетінің профессоры Патрик Соргелус (Бельгия) пен Өзбекстан мен Қазақстанның ұлттық ұйымдарымен серіктестікте Арал теңізі аймағында тоғанда артемияларды тұрақты өсіру бойынша зерттеулер жүргізілуде.

Қазақстан Республикасы атынан қатысушылар:

Нуртай Г. — ҚР АШМ Балық Шаруашылығы Комитеті акваөсіруді дамыту басқармасының бас сарапшысы.

Исбеков К.Б. – «БШҒӨО» ЖШС Бас директоры, б.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА академигі.

Сосорбармаев Ч.А. — «Артемия кисталарын өндіруін зерттеу және қайта өңдеу жөніндегі қазақстандық қауымдастық» ЗТБ төрағасы.

Егежанов К. — «Арал өңірінің экологиялық бағдарланған өңірлік дамуы» GIZ өңірлік жобасының ұлттық сарапшысы.