«Балық шаруашылығы ғылми-өндірістік орталығы» ЖШС-гі                           2024-2026 жж арналған «Қазақстанның әртүрлі аймақтарының табиғи-климаттық жағдайларында экономикалық тиімді жаңа аквакультура объектілері мен инновациялық технологияларды әзірлеу және енгізу» (ЖТН:BR23591065) ғылыми-техникалық бағдарлама шеңберінде аквакультураның жаңа нысандарымен Розенберг тұщы су асшаяндары мен оңғақ балығымен зерттеу жұмыстарын жасауда.

«Қапшағай уылдырық шашу-өсіру шаруашылығы-1973» ЖШС базалық балық өсіру шаруашылығында «Қазақстанның балық өсіру шаруашылықтары жағдайында перспективалы акваөсіру объектілерін, ДНҚ-маркерлерді қолдану арқылы оларды генетикалық сәйкестендіре отырып, өсірудің тиімді биотехникалық тәсілдерін апробациялау және енгізу» жобасы бойынша зерттеулер аяқталды.

2024 жылғы 17 қазанда «БШҒӨО» ЖШС акваөсіру зертханасының қызметкерлері, зертхана меңгерушісі Абилов Б.И., а.ғ.қ. Бадрызлова Н.С., ғылыми қызметкерлері Булавин Е.Ф., Халелов А.Т., Бараков Р.Т. балық өсіру шаруашылығындағы тәжірибелік тоғанынан, науалардан және кіші ТСАЖ бассейндерінің соңғы аулау жұмыстары жүргізді және зерттеу объектілеріне (оңғақ және тұщы су Розенберг асшаяндары) талдау жасады.

«Балық шаруашылығ ғылыми-зерттеу орталығы» ЖШС қызметкерлері (экспедициялық жасақ басшысы — Минат А., экспедициялық жасақ басшысы — Қарлыбайұлы С., экспедициялық жасақ басшысы — Макамбетов С. Ж., кіші ғылыми қызметкер Өтеген С.А. және лаборант-жүргізуші Сахарин. Н. K.) 12 қыркүйектен бастап қазіргі уақытқа дейін Алматы облысындағы жергілікті маңызы бар суайдындарын төлқұжаттау мақсатымен ғылыми – зерттеу жұмыстарын жүргізуде.

Жұмыстар Алматы облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасымен жасалған шарт шеңберінде орындалуда.

Су қоймаларында келесі жұмыс түрлері жүргізіледі:

— гидрохимиялық сынамалар іріктеу және өңдеу жүргізілуде (су);
— гидробиологиялық сынамаларды іріктеу және өңдеу (зоопланктон және зообентос);
— Алматы облысындағы жергілікті маңызы бар суайдындарынан шабақтық сүзгі аумен балық шабақтарының ұдайы өсуінің сынамасы алынуда;
— балықтардың кәсіптік қорларын бағалау үшін құрма ау құрылуда.

Жүргізілген жұмыстардың қорытындысы бойынша зерттелген су қоймаларының төлқұжаттары рәсімделеді.

«Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС  BR21882122 «Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің орнықты дамуы жасыл өсу контекстінде: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамды бағалау және сценарийлер» бағдарламасын орындау шеңберінде «Батыс Қазақстан өңірінің балық ресурстары» тақырыбында бірегей ақпараттық-жүйелік веб-қосымшаны сәтті құрды. Бұл жоба аймақтағы су экожүйелерінің, биоресурстардың және балық қорының жай-күйін жан-жақты және егжей-тегжейлі талдау жасайды, табиғи ресурстарды тиімді басқаруға және тұрақты дамуды қамтамасыз етуге мүмкіндіктер ашады.

 ГАЖ платформасы көптеген деректерді қамтиды. Бақылау станциялары және зообентос, зоопланктон және фитопланктон жағдайы туралы ақпарат кіреді. Биоәртүрлілікті бағалау үшін объектілерді санаттарға бөлетін Шеннон-Уивер ақпараттық индексі қолданылады: зообентос үшін >2,5 бит/мг және зоопланктон үшін >15 бит/мг жоғары биоәртүрлілікті көрсетеді, ал <0,1 және <0 бит/мг мәндері экожүйенің маңызды күйін көрсетеді. Фитопланктон сонымен қатар градация арқылы бағаланады: >3,5 бит/мг мәні резервуардың жақсы күйін көрсетеді, ал <1,56 бит/мг мәні деградацияны білдіреді.

 Мониторинг кезінде судың ластануына, шөгінділердің және балықтардың бұлшық етінінің  өзгерістеріне әр түрлі станцияларда бақылау жасап ерекше назар аударылды. Жалпы ластану көрсеткіштері бұлшық етінінде <3,5 мг/кг-нан >10 мг/кг-ға дейін және төменгі шөгінділер үшін <50 мг/кг-нан >200 мг/кг-ға дейін өзгереді, бұл ластанудың ықтимал көздерін анықтауға мүмкіндік береді. Шағын су айдындары, өзендер және Каспий теңізінің қазақстандық бөлігі үшін су объектілерінің (СЛКИ) ластану индексін пайдалану маңызды элемент болып табылады. СЛКИ сәйкес объектілер кластарға бөлінеді: нормативтік таза, орташа ластанған және ластанған.

 Платформа сонымен қатар биоәртүрлілікті сақтау үшін маңызды жартылай өтпелі және бекіре тұқымдас балықтардың көші-қон жолдары туралы деректерді қамтиды және ерекше бақылауды қажет ететін экологиялық сезімтал аймақтар мен теңіз арналарын сипаттайды. Балық аулау қарқындылығы бойынша жіктелген станциялар бойынша тіркеледі: 12 сағат ішінде <1 кг/тордан >10 кг/торға дейін, бұл балық қорының жай-күйін және балық өндірудің тиімділігін бағалауға көмектеседі.

  Жобаның маңызды құрамдас бөлігі аймақта орналасқан акваөсіру, көбею, өңдеу және балық өндіру кәсіпорындарын талдау болып табылады. Жүйе осы кәсіпорындардың санын, қуатын және таралуын бақылауға және жалпы балық шаруашылығы әлеуетін бағалауға мүмкіндік береді. Учаскелердің балық өнімділігі де бағаланады: >10 кг/га учаскелері жоғары әлеуетті көрсетеді, ал <10 кг/га мәндері өнімділікті қалпына келтіру үшін қосымша шараларды қажет етеді.

  ГАЖ жобасы Каспий теңізін, Жайық, Қиғаш және Көшім өзендерін, Киров, Дөңгелек, Пятимар және Ақтөбе су қоймаларын, сондай-ақ Шалқар, Байтақкөл және Қармақкөл көлдерін қоса алғанда, өңірдің негізгі су объектілерін қамтиды. Бұл Батыс Қазақстанның әрбір облысында: Батыс Қазақстан, Атырау, Маңғыстау және Ақтөбе облыстарында табиғи капиталдың жай-күйі мен экожүйелік қызметтер туралы толық түсінік қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Веб-қосымша бағдарламаның ресми сайтында https://ecokazwest.kz/region/65d20963577d62f2b15fbdb1   және «БШҒӨО» ЖШС https://fishrpc.kz/, сайтында орналастырылған, бұл пайдаланушыларға деректер мен талдау құралдарына толық қол жеткізуге мүмкіндік береді https://www.arcgis.com/apps/instant/sidebar/index.html?appid=aeaa00ea3c1f4f2784a749df450e44c2

Бүгін, 16.10.2024 ж «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығында» жергілікті этикалық комиссия мүшелері аралас форматта (онлайн және офлайн) 2025-2027 жылдарға арналған гранттық қаржыландыру конкурсына (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі) жоспарланған «Тұщы су Розенберг асшаяндарын өсіру үшін дәстүрлі емес шикізатты пайдалана отырып, тауарлық жемнің рецептерін әзірлеу және өндіру технологиясын енгізу» жобасын қарады.

Комиссия мүшелері:

Этикалық комиссия төрайымы – бас директордың орынбасары, биология ғылымдарының докторы, профессор Асылбекова С.Ж., ҚазВҒЗИ бас директорының орынбасары, биология ғылымдарының докторы, профессор Әбдібекова А.М., Микробиология және вирусология зертханасының меңгеруші., биология ғылымдарының докторы, профессор Қыдырманов А.И., бас ғылыми хатшы, PhD Мухрамова А.А., аквакультура зертхана меңгерушісі PhD Абилов Б.И., ихтиология зертханасының меңгерушісі  Сансызбаев Е.Т., гидробионттар генетикасы зертханасының меңгерушісі Адырбекова Қ.Б., гидроаналитика зертханасының меңгерушісі PhD Долгополова С.Ю.

Презентацияны жоба жетекшісі, PhD докторы, аквакультура зертханаларының ғылыми қызметкері Маратова Г.М баяндады. 

Этикалық комиссияның шешімі бойынша: зерттеу жүргізу  барысы этикалық нормаларға сәйкес келеді, ғылыми жұмыстар қоршаған ортаға және зерттеу объектісіне зиян келтірмей орындалады; Ұсынылған жоба этикалық комиссияда мақұлданды.

2024 жылы 14 қазанда «БШҒӨО» ЖШС-де «Гаммарус: биологиясы, мағынасы, зерттеуді ұйымдастырудың ерекшеліктері», атты тақырыпта  онлайн-семинар өтті. Семинар спикерлері: Фефелов Виктор Владимирович (Солтүстік филиалдың Петропавл қ. тірек пунктінің меңгерушісі) және Костюченко Данил Александрович (Алтай филиалының ғылыми қызметкері). Семинар аясында гаммарустың биологиясы мен таралу ерекшеліктері, сондай-ақ оны зерттеуге бағытталған зерттеулер жүргізу мәселелері қаралды және гаммарус балығының өнімдерін өндіру мен сатудың жалпы схемасы қаралды. Семинар спикерлері қызықтырған барлық сұрақтарға жауап берді.

Семинар 2024-2026 жылдарға арналған ғылыми-техникалық бағдарлама аясында өткізілді: «Су биологиялық ресурстарын сақтау және орнықты пайдалану үшін су айдындарының әлеуетін бағалау және қордың динамикасын модельдеу негізінде кешенді зерттеу» (ЖТН: BR23591095), тапсырма (жоба)бойынша: «Экспортқа бағдарланған биоресурс-гаммарустың Қазақстан су айдындарында оны тиімді пайдалану жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу үшін биологиялық және тұтынушылық сипаттамаларын зерттеу».

Бас директордың орынбасары, б.ғ. д., профессор Асылбекова С. Ж. төрағалығымен қызметкерлердің атқаратын лауазымы мен қызметтік перспективасына сәйкестігін қамтамасыз ету, олардың кәсіби даярлық деңгейін бағалау мақсатында және мерзімінің өтуіне байланысты «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-де ғылыми кеңес отырысынан кейін қызметкерлерді аттестаттау өткізілді.

Аттестаттаудан филиалдардың директорлары, «БШ ҒӨО» ЖШС-де кемінде 3 ай жұмыс істеген қызметкерлер, сондай-ақ жыл басында қайта аттестаттаудан өтпеген қызметкерлер өтті.

Аттестаттаудың негізгі қағидаттары жариялылық, алқалылық, жүйелілік болып табылады.

Аттестаттаудың міндеттері:

— қызметкерлердің кәсіби деңгейін объективті бағалау және олардың атқаратын лауазымына сәйкестігі;

— «НПЦРХ» ЖШС проблемалық аймақтарын анықтау;

— қызметкерлерді неғұрлым тиімді пайдалану перспективаларын анықтау, олардың іскерлік белсенділігі мен кәсіби өсуін ынталандыру;

— орындалатын жұмыстың нәтижелері үшін кәсіби құзыреттілік пен жауапкершілік деңгейін арттыру;

— «БШ ҒӨО» ЖШС қызметкерлерінің объективті кадрлық орналасуы, «БШ ҒӨО» ЖШС ұйымдық құрылымдарындағы лауазымдарда одан әрі пайдалануды жоспарлау.

Аттестаттау қорытындысы: «БШ ҒӨО» ЖШС барлық қызметкерлері аттестаттаудан өтіп, атқаратын лауазымына сәйкестігін растады.

Бүгін, 07.10.2024, Бас бөлімшеде (Алматы қ.) 2024-2026 жылдарға арналған ғылыми-техникалық бағдарламалар аясындағы ғылыми-зерттеу жұмыстары бойынша есептерді қарау жөніндегі Ғылыми/Үйлестіру кеңесі өтуде. Кеңес оффлайн және онлайн форматтарда өтуде.

 Кеңес Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі Балық шаруашылығы комитеті төрағасының орынбасары А.Қ. Бахияновтың тікелей қатысуымен, Балық шаруашылығы комитеті өкілдері: М.Қ. Қалмуратов, И.С. Махметов, А.Б. Жубаев, Б.Б. Дүйсенбай, Г.Ж. Байлинаның онлайн қатысуымен, сонымен қатар «Qazaq balyk» Республикалық балық шаруашылығы және акваөсіру қауымдастығы» ЗТБ басқарма төрағасы А.Ж. Рысбаевтың қатысуымен өтуде.

Күн тәртібінде:

— Тақырып бойынша ҒЗЖ туралы есептерді қарау: «Қазақстанның әртүрлі аймақтарының табиғи-климаттық жағдайларында инновациялық, экономикалық тиімді технологиялар мен жаңа аквакультура нысандарын әзірлеу және енгізу» (ЖТН: BR23591065) бағдарлама жетекшісі: б.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА академигі С.Ж. Асылбекова;

— Тақырып бойынша ҒЗЖ туралы есептерді қарау: «Су биологиялық ресурстарын сақтау және орнықты пайдалану үшін су айдындарының әлеуетін бағалау және қордың динамикасын модельдеу негізінде кешенді зерттеу» (ЖТН: BR23591095) бағдарлама жетекшісі: б.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА академигі Қ.Б. Исбеков.

 Ғылыми Кеңеспен мақұлдаған ҒЗЖ туралы есептерді «БШҒӨО» ЖШС бас директоры бекітеді және тапсырыс берушіге жолдайды.

Бүгін, 2024 жылдың 04 қазанында “Балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы” ЖШС Бас бөлімінде “су биологиялық әртүрлілігін бағалау және сақтау және су айдындарының балық өнімділігін арттыру”тақырыбында онлайн-семинар өтті.

 Семинарда Қазақстанның су биоалуантүрлілігін сақтау және орнықты пайдалану бойынша “БШ ҒӨО” ЖШС бас директоры б.ғ. д., профессор, ҚР ҰҒА академигі К. Б. Исбеков баяндамалар жасады. Онлайн-семинарға әл-Фараби атындағы ҚазҰУ биоалуантүрлілік және биоресурстар кафедрасының доценті, б.ғ. к. Мамилов Н.Ш., “КАПЭ” ЖШС атқарушы директоры, б.ғ. к. Климов Ф. В., Зоология институтының биоценология және аң аулау зертханасының ағқ Линник А. С. қатысты.

Семинар 2024-2026 жылдарға арналған (ЖТН: BR23591095) «Судағы биологиялық ресурстар қорының динамикасын жобалау, әлеуетін бағалау негізінде оларды сақтау және тұрақты пайдалану мақсатында су айдындарын кешенді зерттеу» ғылыми-техникалық бағдарламасының “биологиялық әртүрлілікті талдау, бөгде түрлерді молекулалық-генетикалық сәйкестендіру және тұрақтылықты бағалау сыртқы әсерлерге арналған балық шаруашылығы су айдындарының гидробиоценоздары” міндеті шеңберінде ұйымдастырылды.

Бүгін, 2024 жылдың 27 қыркүйегінде «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас бөлімшесінде «Балық кәсіпшілігі су айдындарының жыл сайынғы зерттеу түсірілімдерінің деректерін жинақтауға, Қазақстан Республикасының балық кәсіпшілігі су айдындарына мониторинг жасауға, әзірленген математикалық модель негізінде әртүрлі факторлардың әсерін ескере отырып, балық қорын бағалау бойынша есептеулер жүргізуге, сондай-ақ, әзірленген әдістемені пайдалана отырып шекті рұқсат етілетін аулаудың көлемін анықтауға арналған микросервистік архитектурадағы ақпараттық жүйенің прототипін таныстыру» тақырыбында онлайн-семинар өтуде.

Онлайн – семинардың спикері — «Фактор» жүйелік зерттеулер компаниясы» ЖШС-нің Бас директоры, ф.-м. ғ. к., доцент, Халықаралық Инженерлік академиясының корреспондент-мүшесі Габбасов Марс Беккалиевич.

Семинар 2024-2026 жылдарға арналған (ЖТН: BR23591095) «Судағы биологиялық ресурстар қорының динамикасын жобалау, әлеуетін бағалау негізінде оларды сақтау және тұрақты пайдалану мақсатында су айдындарын кешенді зерттеу» ғылыми-техникалық бағдарламасының «Балықтар санын есепке алу және шекті рұқсат етілетін аулауды есептеу бойынша отандық әдістемелік ұсыныстар әзірлеу және ішкі кәсіпшілік су айдындарындағы балықтар қоры жай-күйін жобалау арқылы кешенді бағдарлама жасау» міндеті шеңберінде ұйымдастырылды.

«БШҒӨО» ЖШС-де балықтардың жаппай бактериялық вирустық инфекциясы тақырыбында онлайн-семинар өтуде

Бүгін, 2024 жылы 25 қыркүйекте «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС – ның  бас бөлімшесінде келесі тақырыпта онлайн-семинар өтуде: «Балықтың жаппай бактериялық вирустық инфекциясы. Клиникалық белгілері (зертханалық талдау үшін сынама алу әдістері)».

Онлайн-семинардың спикері «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығының» ғылыми қызметкері Сүлейменова Сымбат Амангелдіқызы.

Семинарға қатысушылардың басқа да сұрақтарына «Микробиология және вирусология» ҒӨО вирустар экологиясы зертханасының меңгерушісі, ветеринария ғылымдарының докторы, профессор Қыдырманов Айдын Исағалиұлы жауап берді.

 «Су биологиялық ресурстарын сақтау және орнықты пайдалану үшін олардың әлеуетін бағалау және қорлар динамикасын модельдеу негізінде су айдындарын кешенді зерттеу » (ЖРН: BR 23591095), тапсырма бойынша (жоба): «Қазақстанның негізгі балық кәсіпшілігі су айдындарындағы кәсіптік балық түрлерін ихтиопатологиялық зерттеу және балықтардың жұқпалы ауруларының жаппай таралу қаупін азайту жөніндегі кешенді іс-шараларды әзірлеу», тақырыбында 2024-2026 жылдарға арналған ғылыми-техникалық бағдарлама шеңберінде семинар ұйымдастырылды.