«Балық шаруашылығы ғылми-өндірістік орталығы» ЖШС-гі  2024-2026 жж арналған «Қазақстанның әртүрлі аймақтарының табиғи-климаттық жағдайларында экономикалық тиімді жаңа аквакультура объектілері мен инновациялық технологияларды әзірлеу және енгізу» (ЖТН:BR23591065) ғылыми-техникалық бағдарлама шеңберінде аквакультураның жаңа нысандарымен зерттеулер жүргізуде. «Қапшағай уылдырық шашу-өсіру шаруашылығы-1973» ЖШС базалық балық өсіру шаруашылығында Розенберг тұщы су асшаяндары (Macrobrachium rosenbergii) мен оңғақ (Tinca tinca) балығын индустриалдық жағдайларға бейімдеу бойынша ҒЗЖ жүргізілуде.

Қазіргі уақытта артезиан ұңғымасынан суды пайдаланып ТСАЖ-де Розенберг тұщы су асшаяндарының шабақтарын өсіру барысында әртүрлі жем түрлерін (тірі және жасанды) қолдану арқылы эксперименттер жүргізілуде. Алғаш рет ҚР балық өсіру шаруашылығы жағдайларына (науалар мен тоғандарда) әр түрлі жастағы оңғақ дараларын доместикация жүргізілуде.

«БШҒӨО» ЖШС аквакультура зертханасының қызметкерлері ағқ Н.С. Бадрызлова, ғылыми қызметкерлер Р.Т. Бараков және А.Т. Халелов  «Қапшағай шашу-өсіру шаруашылығы-1973» ЖШС-де Розенберг тұщы су асшаяндары мен оңғақ балығына бағалауды жүргізуде.

10 тамыздан бастап қазіргі уақытта «БШ ҒӨО» ЖШС-нің мамандары (экспедиция отрядының басшысы Макамбетов С.Ж., ғылыми қызметкерлер Пангереев Б.С., Игілік Р., Жданко Л.А. және зертханашы Абишев Н.Б.) «Көлсай Көлдері» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің (МҰТП) Ерекше қорғалатын табиғи аумағында (ЕҚТА) орналасқан Ортаңғы және Төменгі Көлсай көлдерінде 021 ББ (БТ 100) «Балқаш-Алакөл бассейніндегі халықаралық, республикалық және ЕҚТА орналасқан балық шаруашылығы су айдындарын сонымен қатар жергілікті маңызы бар су айдындарының балық қорының жағдайын бағалау және балық және басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша және балық аулау ережесі мен тәртібін реттеу жөнінде биологиялық негіздемелер әзірлеу. Бөлім: Ерекше қорғалатын табиғи аймақта орналасқан (ЕҚТА) Ортаңғы Көлсай көлі және Төмеңгі Көлсай көлі» бойынша келесідей кешенді ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде:

— гидрохимиялық сынамаларды алу және далалық және зертханалық жұмыстар жүргізу;

— вегетациялық кезеңде (зоопланктон, фитопланктон және зообентос) гидробиологиялық сынамалар алу;

— Көлсай көлдерінің таяз суларынан шабақтық сүзгі аумен құбылмалы бахтах балығының ұдайы өсуінің сынамасын алу;

— балықтардың кәсіптік қорларын бағалау үшін ау құру.

Ортаңғы және Төменгі Көлсай көлдері Алматы облысында орналасқан. Көлсай көлдеріне кешенді ғылыми-зерттеу жұмыстары Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығымен 2017 жылдан бастап жүргізіп келеді.

BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау және сценарийлер» ғылыми-техникалық бағдарлама аясында жұмыстар жалғасуда.

Батыс Қазақстан филиалының қызметкерлерімен талдау материалдарын жинау мақсатында Ақтөбе обылысының Торғай және Ырғыз өзендері, Байтақкөл және Қармақкөл көлдері, және Сазды су қоймасына экспедициялық іс- сапар ұйымдастырылды.

Іс- сапар барысында фито- және зоопланктон, зообентос сынамалары, сонымен қатар гидрохимиялық және токсикологиялық зерттеу үлгілері жинақталды.

2023-2025 жылдарға арналған  BR21882122 «Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің орнықты дамуы жасыл өсу контекстінде: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамды бағалау және сценарийлер» (блок: балық ресурстары), ғылыми-техникалық бағдарламасы шеңберінде Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінде мониторинг және сынамаларды іріктеу бойынша жұмыстар жалғасуда.

Қазіргі уақытта Кендірлі  шығанағы  маңындағы  №1 станцияда «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС-нің экспедициялық тобы орналасты.

Ғылыми-зерттеу жұмыстары кезінде Каспий албыртының (Salmo caspius) немесе Каспий кумжасының (Salmo trutta caspius) үлгісі аулап алынды. Тірідей  алынған биологиялық көрсеткіштерге сәйкес, балықтың  денесінің ұзындығы 47 см, ал салмағы 1,3 кг құрайды. Аулап алған  балықты Каспийге қайта жіберді. Экспедициялық жасақ балықтың суреттерін, бейнематериалдарын түсіріп, «Аққу» теңіз кемесінің кеме командасымен осындай сирек кездесетін үлгіні ұстап алу, тірідей зерттеп және теңізге шығару туралы Акт жасады.

«Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС қызметкерлері Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын жалғастыруда. Бүгінгі күні Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде 9 станция зерттелді:

— токсикологиялық, гидробиологиялық және гидрохимиялық сынамалар алынды;

— балықтардың және басқа да су ағзаларының үлгілері алынды;

Ғылыми-зерттеу жұмыстары 2023-2025 жылғаға арналған BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау және сценарийлер» атты ғылыми-техникалық бағдарламасы аясында жүзеге асырылуда. (балық ресурстары бөлігі бойынша).

2 тамызда экспедициялық топ «Аққу» теңіз кемесімен Кендірлі шығанағы жағындағы станцияларға аттанады.

15 шілдеден бастап қазіргі уақытта «БШ ҒӨО» ЖШС-нің мамандары (экспедиция отрядының басшысы Қарлыбайұлы С., кіші ғылыми қызметкерлер Өтеген С. А., Маратұлы Қ. және зертханашы Сахарин. Н. К.) Алакөл көлдер жүйесінде 021 ББ (БТ 100) «Балқаш-Алакөл бассейніндегі халықаралық, республикалық және ЕҚТА орналасқан балық шаруашылығы су айдындарын сонымен қатар жергілікті маңызы бар су айдындарының балық қорының жағдайын бағалау және/немесе олардың телімдерінде балық өнімділігін анықтау, балық және басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша және балық аулау ережесі мен тәртібін реттеу жөнінде биологиялық негіздемелер әзірлеу. Бөлім: Алакөл көлдер жүйесі  бойынша жаз мезгіліндегі ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде.

Жұмыстың мақсаты Алакөл көлдер жүйесінде негізгі кәсіптік балық түрлері популяцияларының қазіргі кездегі жағдайын бағалау, балық ресурстары мен өзге де су жануарларының рұқсат етілетін шектеулі ауланатын мөлшерін есептеу және кәсіпті тиімді жүргізу жөнінде ұсыныстар беру болып табылады.

Қазіргі таңда экспедициялық отряд төмендегідей кешенді ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде:

— гидрохимиялық сынамаларды алу және талдау;

— вегетациялық кезеңде (зоопланктон, фитопланктон және зообентос) гидробиологиялық сынамалар және жайылым кезінде балықтардың қорегі бойынша сынамаларды алу;

— балық шабақтарының ұдайы өсуін бақылау мақсатында шабақтық сүзгі аумен жұмыс жүргізілуде;

— кәсіптік ихтиофаунаның биологиялық талдауын жүргізу үшін кәсіптік балық аулайтын аудандар (биотоптар) бойынша ау құру.

— Алакөл көлдер жүйесі бойынша балықтардың санын есепке алу үшін эхолотты түсірілім жасалуда.

Су айдындарында ғылыми – зерттеу жұмыстарын жүргізу кезеңінде Алакөл балық инспекциясы бөлімі басшысының міндетін атқарушы Султанов Б.А. қатысты.

Алакөл көлдер жүйесінде зерттеу жұмыстары жалғасуда.

15 шілдеден бастап қазіргі уақытта «БШ ҒӨО» ЖШС-нің мамандары (экспедиция отрядының басшысы Макамбетов С.Ж., ғылыми қызметкерлер Пангереев Б.С., Игілік Р., Жданко Л.А., Бектуров Д.С. және зертханашы Абишев Н.Б.) Іле өзені және Қапшағай суқоймасында 021 ББ (БТ 100) «Балқаш-Алакөл бассейніндегі халықаралық, республикалық және ЕҚТА орналасқан балық шаруашылығы су айдындарын сонымен қатар жергілікті маңызы бар су айдындарының балық қорының жағдайын бағалау және/немесе олардың телімдерінде балық өнімділігін анықтау, балық және басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша және балық аулау ережесі мен тәртібін реттеу жөнінде биологиялық негіздемелер әзірлеу. Бөлім: Қапшағай суқоймасы және Іле өзені» бойынша жаз мезгіліндегі ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде.

Жұмыстың мақсаты Іле өзені мен Қапшағай суқоймасындағы негізгі кәсіптік балық түрлері популяцияларының қазіргі кездегі жағдайын бағалау, балық ресурстары мен өзге де су жануарларының рұқсат етілетін шектеулі ауланатын мөлшерін есептеу және кәсіпті тиімді жүргізу жөнінде ұсыныстар беру болып табылады.

Қазіргі таңда экспедициялық отряд төмендегідей кешенді ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуде:

— гидрохимиялық сынамаларды алу және талдау;

— вегетациялық кезеңде (зоопланктон, фитопланктон және зообентос) гидробиологиялық сынамалар және жайылым кезінде балықтардың қорегі бойынша сынамаларды алу;

— Қапшағай суқоймасының жағалау  аймағында, таяз суларда шабақтық сүзгі аумен балық шабақтарының ұдайы өсуінің сынамасын алу;

— кәсіптік ихтиофаунаның биологиялық талдауын жүргізу үшін кәсіптік балық аулайтын аудандар (биотоптар) бойынша ау құру.

Қапшағай суқоймасында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу кезеңінде Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы (БАОББШИ)  Қапшағай балық инспекциясы бөлімінің бас маманы Карбеков Е.О. қатысуда.

16 шілдеден бастап қазіргі уақытта «БШ ҒӨО» ЖШС-нің мамандары (экспедиция отрядының жетекшісі м.а. Ж. Баққожамен, ихтиология зертханасының меңгеруішісі Е.Т. Сансызбаевпен, зертханашы А.Б. Искаковпен) Шу-Талас бассейнінде 267 бағдарлама (БТ 101) «Биологиялық әртүрлілікті талдау, бөтен текті түрлерді молекулярлық-генетикалық сәйкестендіру және балық шаруашылығы су қоймаларының гидробиоценоздарының сыртқы әсерлерге тұрақтылығын бағалау», және «Сирек және жойылып бара жатқан жануарлар бойынша электронды қор мәліметі мен Қазақстан жануарларының Қызыл кітабын жасау» ҒЗЖ бойынша ғылыми зерттеулер жүргізуде.

Жұмыстың мақсаты — биологиялық әртүрліліктің динамикасын талдау және оны сақтаудың шараларын жасау.

Бүгін, 20 күнге Маңғыстау облысының Баутино портынан «Зайсан» теңіз кемесі 2023-2025 жылдарға арналған ғылыи техникалық бағдарлама бойынша ғылыми зерттеу жұмысы  BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау және сценарийлер» шеңберінде Каспий теңізінің қазақстандық бөлігіне мониторингтік зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін шықты.

Сынамаларды іріктеу станцияларында (гидрохимиялық, токсикологиялық, гидробиологиялық) бойынша зерттеулер жүргізілетін болады, сондай — ақ аулар орнатылып, сүйретпе жылым жүргізіледі және ғылыми-зерттеу жұмыстарына актілер жасалады.

2024 жылға «балық ресурстары» блогы бойынша келесі мәселелерді шешу жоспарланған:

1 Атырау, Батыс Қазақстан және Ақтөбе облыстарының аумағында қоршаған орта факторларының мониторингі (гидрология, гидрохимия, токсикология, балықтардың қоректік базасы) және Жайық-Каспий су бассейнінің ақпараттық-бағалау карталарын жасау.

2 Атырау және Маңғыстау облыстарының аумағында Каспий теңізінің қазақстандық бөлігіннің әртүрлі дәрежедегі экологиялық қауіп қатер аймақтарын (балық өрісі дәліздері, ластану негіздері мен сипаты және т.б.) анықтай отырып экологиялық картаға түсіру.

3 Су айдындарының табиғи капиталын (биоресурстар, сумен жабдықтау, рефугиумдар, генетикалық ресурстар) және экожүйелік қызметтердің құнын (сумен жабдықтау, суды реттеу, биорегуляция, азық-түлік өндірісі, туризм және рекреация) бағалау.

Экспедиция жасағының мүшелері: PhD Абилов Б.И.  бас бөлімшенің акваөсіру зертханасының  меңгерушісі (топ жетекшісі), Минат А. — гидроаналитика зертханасының  экспедициялық жасақ басшысы, Өтеулиев Т.А. – аға ғылыми қызметкер, Сүлейменов С.Б. және Батырбек Н. М. — Атырау филиалының кешенді балық зертханасының кіші ғылыми қызметкерлері. Ғылыми зерттеу жұмыстары келесі КЧКМ станцияларында өткізілетін болады: 1 — Қазақ шығанағы; 2 — Әл-Фараби құрылымы; 3 — Ақтау; 4 — Итбалық аралдары; 5 — Қаржанбас; 6-7 — Скмт Прорва; 8-9 — МСК Қашаған; 10 — атауы жоқ; 11-Жайық өзенінің сағасына қарама — қарсы; 12-Қиғаш өзенінің сағасы.