09-13 қазан аралығында «Оңтүстік Чехиялық гидроценоздардың биоалуантүрлілігі және аквакультурасы ғылыми-зерттеу орталығы» (Чехия Республикасы, Водняны қ.) CENAKVA университетінде «Inland Fisheries Management and Aquatic Biodiversity Conservation» (ішкі балық шаруашылығын басқару және су биоалуантүрлілігін  сақтау) тақырыбында семинар өтуде.

Семинарға «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС аквакультура зертханасының ғылыми қызметкері, докторант Бараков Р. Т. қатысуда.

Семинарда келесі мәселелер қаралатын болады:

1) биотикалық, абиотикалық және антропогендік факторлардың әсерінен экожүйелерді қайта құру контекстінде ішкі су айдындарында биологиялық әртүрлілікті сақтау;

2) ашық су айдындарында балық аулауды басқару және балық қорларын басқару кезінде азық-түлік тізбегін реттеу;

3) ашық су айдындарында балық өсіру және тұйық жүйелі қондырғыларда балық өсірудің ұтымды тәсілдері;

4) балық аулауды және миграциясын бағалау әдістері;

5) балықтарға жем ретінде қолданылатын тірі ағзаларды өсіру және балықтың иммунитетіне әсер ететін балық ұнын балама заттармен алмастыру салдары;

6) балық сперматозоидтарын криоконсервациялау әдістері және in situ генетикалық әртүрлілігін сақтау.

Сондай-ақ, семинар барысында балық өсіру шаруашылықтарына бару жоспарлануда.

5-і мен 30-шы қыркүйек аралығында «Хамит» АӨК базасында кәсіпкерлер мен балық өсіруші-фермерлерге арналған «FISH SCHOOL» аквакультураны оқыту орталығында «Бағалы балық түрлерін өсіру технологиясы» тақырыбында ғылыми-тәжірибелік семинар өткізілді.

«Хамит» АӨК мен «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС арасында жасалған ынтымақтастық туралы меморандум шеңберінде семинарды «БШ ҒӨО» ЖШС-сі аквакультура зертханасының ғылыми қызметкері А. У. Умиртаева жүргізді.

Семинар барысында тыңдаушылар Қазақстанның балық өсіру шаруашылықтары жағдайында бағалы балық түрлерін өсірудің дәстүрлі технологияларымен, перспективалы аквакультура объектілерін өсірудің инновациялық технологияларымен, сондай-ақ ҚР балық саласында шағын және орта бизнесті дамыту үшін мемлекеттік қолдау шараларымен танысты. 

Сондай-ақ, бизнес-жоспарларды дайындауда оқытылады. Тәжірибелік сабақтар «Хамит» АӨК тоған шаруашылығында, «Vita» ЖШС тор шарбақты шаруашылығында, «Сұлтан» көл-тауар балық шаруашылығы шаруашылығында, «Бәйтерек» ЖК бассейн шаруашылығында және «Хамит» АӨК балық өңдеу зауытында өтуде.

29 тамыздан бастап қазіргі уақытқа дейін «БШ ҒӨО» ЖШС-ң қызметкерлері (экспедиция отрядының басшысы м.а. Игилик Р., кіші ғылыми қызметкер Отеген С., ғылыми қызметкер Рахова Н.М., аға зертханашы Тұрсыналы Ш.Н.) Жетісу облысындағы жергілікті маңызы бар суайдындарын паспорттау бойынша келесідей ғылыми – зерттеу жұмыстары жүргізілуде (Жетісу облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасымен жасалған шарт шеңберінде):

1. Гидрохимиялық сынамалар алынып, далалық және зертханалық жұмыстар жүргізілуде;
2. Гидробиологиялық сынамаларды іріктеу және өңдеу (зоопланктон және зообентос);
3. Жетісу облысындағы жергілікті маңызы бар суайдындарынан шабақтық сүзгі аумен балық шабақтарының ұдайы өсуінің сынамасы алынуда;
4. Балықтардың кәсіптік қорларын бағалау үшін ихтиологиялық құрма ау құрылуда.

Бүгін 2023 жылғы 26 қыркүйекте Каспий теңізінің су биологиялық ресурстарын сақтау және ұтымды пайдалану және олардың бірлескен қорларын басқару жөніндегі комиссияның кезекті 7-ші отырысының екінші күні өтуде.

Үкіметаралық комиссияның отырысы 27 қыркүйекке дейін жалғасады, онда тараптардың балық ресурстарын аулау квотасын пайдалану туралы, Каспий теңізінің су биологиялық ресурстарын молықтыру және қорғау туралы, Теңіз ғылыми зерттеулері негізінде су биологиялық ресурстарының жай-күйі туралы есептері, сондай-ақ 2024 жылға арналған су биологиялық ресурстарын аулаудың бірлескен квоталарын бекіту ұсынылады.

Бүгінгі отырыстың қорытындысы бойынша Комиссия Каспий теңізінде бекіре тұқымдас балық түрлерін коммерциялық аулауға тыйым салуды ұзарту туралы шешім қабылдады.

Кеше, 25.09.2023г., Санкт-Петербург (РФ) қаласында Каспий теңізінің су биологиялық ресурстарын сақтау және ұтымды пайдалану және олардың бірлескен қорларын басқару жөніндегі комиссияның кезекті 7-ші отырысы өтті.

Отырыс Ресей Федерацияның төрағалығымен өтті. Отырыста Әзірбайжан Республасының, Иран Ислам Республикасының, Ресей Федерациясының, Түркменстан мен Қазақстан Республикасының өкілдері қатысқан(одан әрі — Тараптар). 

Қазақстан Республикасы тарапынан:

1. Жүнісов Н.Т., ҚР Экология және табиғи ресурстар Министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің төрағасы, делегацияның бастығы.

2. Қаңтарбаева А.М., ҚР Сыртқы істер министрлігі Халықаралық-құқықтық департаментінің халықаралық-құқықтық мәселелер басқармасының басшысы.

3. Исбеков Қ.Б., биология ғылымдарының докторы, «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас директоры қатысты. 

Отырыс бойында келесі мәселелер қаралды:

1. Комиссияның 6-отырысы хаттамасының тармақтарын орындау бойынша есептерді ұсыну.

2. Балық аулау квотасын (көлемін) пайдалану туралы, cу биологиялық ресурстарын молықтыру және қорғау туралы Тараптардың 2022 жылғы есептерін ұсыну.

3. Теңіздегі ғылыми зерттеулер негізінде су биологиялық ресурстарының жай-күйін талқылау.

4. Комиссия құрған ғылым және аквамәдениет жөніндегі жұмыс тобы отырысының хаттамасын талқылау.

5. Каспий теңізінде бекіре тұқымдас балық түрлерін коммерциялық аулауға тыйым салуды ұзарту туралы мәселені қарау.

6. 2024 жылға арналған бірлескен су биологиялық ресурстарын аулау квоталарын (көлемдерін) бекіту.

7. Каспий теңізіндегі бірлескен ғылыми-зерттеу жұмыстары туралы мәселені талқылау.

8. Жасанды өсімін молайтудан бекіре тұқымдас балықтардың шабақтарын бірлесіп шығару туралы мәселені талқылау.

9. Комиссияның логотипі мен акронимін талқылау

Отырыс 2023 жылғы 25 қыркүйектен 27 қыркүйекке дейін жалғасады. Отырыстың аяғында қабылданған шешімдердің хаттамасы дайындалады.

Бүгін «Қазақстанның басты балықкәсіпшілігі суқоймаларының балық ресурстары мен басқа да гид-робионттарының жағдайын кешенді бағалау, оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми-негізделген ұсыныстарды жасау» Ғылыми-техникалық бағдарламасының шеңберінде 2023 жылғы ҒЗЖ туралы жылдық (қорытынды) есептерінің қаралуына «БШҒӨО» Ғылыми Кеңесінің екінші күні өтіп жатыр (ҒТБ басшысы, б.ғ.д., қауым.профессор (доцент), ҚР АШҒА академигі К. Б. Исбеков).

Ғылыми Кеңес отырысына «Qazaq balyk» ЗТБ-нің басқарма төреғасы Рысбай Әмірбек Жұмағалиұлы қатысып отыр.

Ғылыми-зерттеулік жұмыстарының нәтижесінде келесі қорытынды оң ҒЗЖ нәтижелері алынған:

Табиғи ресурстарды тұрақты дамыту мен ұтымды пайдалану жолдарын анықтау үшін Балқаш-Алакөл және Ертіс бассейіні үлгісінде су биологиялық ресурстарын және экожүйе қызметінің құны бағаланды.

Балықтар мен балықтардың қоректік қорының компоненттері – гидробионттарды интродукциялау және реинтродукциялау жолымен балық шаруашылық су айдындардың балық өнімділігін арттыру бойынша ғылыми негізделген ұсыныстар әзірленді.

Сирек кездесетін түрлердің жасанды өсімін молайту және бөгде балық түрлері мен басқа да гидробионттардың таралуын болдырмау бойынша ұсыныстарды жасау мақсатында сирек және жойылып кету қаупі бар балық түрлері популяцияларын және бөгде гидробионттарды зерттеу бойынша ұсыныстар әзірленді.

Суқойма ихтиоценозының ерекшеліктері мен басқа да биотикалық және абиотикалық жағдайларын ескере отырып, ірі балық шаруашылық су айдындарында аулау құралдарының оңтайлы кешені әзірленді, жетілдірілді және негізделді.

Қазақстанның басты балық кәсіпшілігі су айдындарында спорттық-әуесқойлық балық аулаудың рөлін және ихтиоценозға әсері бағаланды.

Жайық-Каспий бассейініндегі бекіре балық түрлерінің экологиялық-генетикалық мониторингі жүргізілді.

Қазақстан суқоймаларында артемия цистасын сертификаттау бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін өнімділік, генетикалық, химиялық және микробиологиялық өлшемдерін баға берілді.

Регрессия кезінде Каспий теңізінің қазақстан бөлігіндегі каспий итбалығы популяцияларының саны, таралуы мен құрылымы және түрдің тіршілік ету орнын сақтаудың ұсыныстар әзірленді.

Ғылыми кеңес аяқталғаннан кейін хаттама ресімделеді.

Бүгін, Бас директордың төрағалығымен, б.ғ. д., қауым. проф. (доцент), ҚР АШҒА академигі К.Б. Исбеков екі кешенді ғылыми-техникалық бағдарлама (бұдан әрі-ҒТБ) шеңберінде 2023 жылғы ҒЗЖ туралы жылдық (қорытынды) есептерді қарау және бекіту бойынша «БШҒӨО» ЖШС ғылыми кеңес отырысының бірінші күнін өткізуде. ҒТБ Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар Министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің (ҚР ЭТРМ) мемлекеттік тапсырысы шеңберінде орындалды.

Отырысқа қатысқандар:

— «БШҒӨО» ЖШС Ғылыми кеңесінің мүшелері;

— Бағдарламаларды бірлесіп орындаушылар;

— «БШҒӨО» ЖШС барлық бөлімшелерінің ғылыми қызметкерлері (онлайн және офлайн);

2021-2023 жж. ҒТБ шеңберінде: «Инновациялық технологиялар мен жаңа балық өсіру нысандарын әзірлеу және енгізу арқылы Қазақстанда аквакультураны кешенді дамытуды ғылыми-технологиялық қолдау» (ҒТБ басшысы, б.ғ. д., профессор, ҚР АШҒА академигі С. Ж. Асылбекова) келесі қорытынды нәтижелер алынды:

— Қазақстанның түрлі өңірлерінде көл-тауарлық балық шаруашылығын жүргізудің тиімді биотехникалық тәсілдері әзірленіп, енгізілді;

— Биоалуантүрлілікті сақтау және аквакультураны дамыту мақсатында Қазақстанның сирек кездесетін эндемикалық балық түрлерінің ремонттық аналық үйірін қалыптастырудың тиімді технологиялары әзірленіп, енгізілді;

 — Қазақстанның балық өсіру кәсіпорындары жағдайында перспективалы балық шаруашылығы объектілері мен омыртқасыз гидробионттарды өсірудің индустриялық технологиялары әзірленіп, енгізілді;

— ҚР аквакультурасының әлеуетті объектілері — бағалы, эндемикалық балық түрлерінің және омыртқасызд гидробионттарының ремонттық аналық үйіріне генетикалық паспорттау жүргізілді;

— ҚР бекіре балық өсіру шаруашылықтары жағдайында олардың генетикалық әртүрлілігін ескере отырып, бекіре балықтарының ремонттық аналық үйірін тиімді пайдалану бойынша ұсыныстар қалыптастырылды және берілді;

— Отандық бәсекеге қабілетті жасанды жем өндіру технологиялары әзірленіп, енгізілді және ҚР балық өсіру кәсіпорындарында бағалы және эндемикалық балық түрлері үшін перспективалы тірі жем өсіру технологиялары жетілдірілді.

-Балық шаруашылығында ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін енгізу бойынша ұсынымдар және балық шаруашылығын дамыту үшін заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірленді.

Ғылыми кеңес жалғасуда, ертең екінші ҒТБ шеңберінде ҒЗЖ туралы есептер қаралатын болады.

02.09.2023 ж. Каспий теңізінің су биологиялық ресурстарын сақтау, ұтымды пайдалану жөніндегі үкіметаралық комиссия құрған ғылым және аквамәдениет жөніндегі жұмыс тобының 7-ші отырысы өтті.

 Отырыс Ресей Федерациясының төрағалығымен өтеді. Отырысқа Әзербайжан Республикасының, Иран Ислам Республикасының, Ресей Федерациясының, Түрікменстанның және Қазақстан Республикасының өкілдері қатысады.

 Күн тәртібінде мынадай мәселелерді қарау:

1.Бірлескен су биологиялық ресурстарын аулау квоталарын (көлемін) анықтау тәсілдерін талдау.

2. Каспий теңізінің бекіре балықтарының жай-күйін бағалау бойынша бірлескен зерттеулер ұйымдастыру.
3. Жемшөп базасының қорларын, балық ресурстарын бағалау және кәсіпшілік балық түрлерінің шекті жол берілетін аулауын айқындау жөніндегі бағдарлама жобасын талқылау.
4. Бекіре тұқымдас балықтардың генетикалық үлгілерінің алмасу тәртібін анықтау.
5. Бекіре тұқымдас балықтардың жасанды көбеюі үшін репродуктивті материал алмасу механизмінің мүмкіндігі туралы.
6. Өсімін молайту мақсатында алынатын бекіре тұқымдас балық түрлерінің оңтайлы санын айқындау тәсілдері туралы.
7. Жасанды өсімнен бекіре тұқымдас балықтардың кәмелетке толмағандарын бірлесіп шығару мүмкіндігі және оны барлық Каспий маңы елдері өкілдерінің қатысуымен жүзеге асыру тетігі туралы.
8. Каспий теңізінде бекіре балықтарын коммерциялық аулауға тыйым салуды белгілеу кезеңі бойынша ұсынымдар туралы.
9. Экспедициялық ғылыми зерттеулер мен алынған нәтижелерді талдаудың бірыңғай әдістемесін келісе отырып, екіжақты және (немесе) көпжақты ынтымақтастық тетігі туралы.
10. Экологиялық аспектілерді ескере отырып, Каспий теңізінде тауарлық аквамәдениетті дамыту туралы.
11. Мамандардың ғылыми деңгейін арттыру үшін ғылыми-техникалық ынтымақтастықты жолға қою және сараптамалық-профессорлық құрамдармен алмасу туралы.
12. Каспий маңы елдерінің өкілдерінің бекіре тұқымдас балық түрлерін өндіру мен шығарудың барлық кезеңдеріне мерзімді бақылауды жүзеге асыру туралы.

 Отырыс аяқталғаннан кейін тиісті хаттама жасалады.

«Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС ұжымы Құлмағамбетов Тыныштық Құлмағамбетұлын Экология және табиғи ресурстар Министрлігінен «Балық шаруашылығы саласының еңбек сіңірген қызметкерлері» құрметті атағын алуымен құттықтайды және зор денсаулық, амандық және ұзақ ғұмыр тілейді!

Анықтама: Құлмағамбетов Тыныштық Құлмағамбетұлы 18.04.1943 жылы Арал теңізіне жақын Мергенсай кентінде дүниеге келген. 1960 жылы орта мектепті алтын медальмен бітірді. Еңбек жолын 1966 жылы бастап, Арал балық комбинатында, Арал аудандық партия комитетінде, Көкшетау балық зауытында, Қапшағай балық кешенінде және Талдықорған облыстық балық өндіру базасында басшылық лауазымдарда жұмыс істеді.

2001-2007 жылдар аралығында «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС Арал филиалының директоры болды.

2008 жылдан 2014 жылдың соңына дейін бас бөлімшеде (Алматы қ.) ақпараттық-инновациялық бөлімнің менеджері болып жұмыс істеді, балық шаруашылығы саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге және олардың нәтижелерін өндіріске енгізуге қатысты, жас мамандармен тәжірибелік тәжірибемен бөлісті.