Бүгін, 28.03.2024ж., «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас кеңсесінде 021 бағдарламасы, 100 «Жануарлар ресурстарын сақтауды, өсімін молайтуды және ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету кіші бағдарламасы, «Халықаралық, республикалық және ЕҚТА орналасқан балық шаруашылығы су айдындарын сонымен қатар жергілікті маңызы бар су айдындарының балық қорының жағдайын бағалау және/немесе олардың телімдерінде балық өнімділігін анықтау, балық пен басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша және балық аулау ережесі мен тәртібін реттеу жөнінде биологиялық негіздемелер әзірлеу» лоты бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарының жұмыс бағдарламаларын қарауға арналған Ғылыми кеңестің отырысы өтуде. 

Жиналыс бас директордың орынбасары, б.ғ.д, профессор С.Ж.Асылбекованың төрағалығымен оффлайн және онлайн форматта өтуде.

Ғылыми кеңестің жұмысына қатысушылар:

— Ғылыми-зерттеу жұмыстарына тапсырыс берушінің, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің өкілдері, ҚР АШМ Балық ресурстарының өсімін молайту және ғылыми қамтамасыз ету басқармасының басшысы Жұбаев А.Б. және балық ресурстарын қорғау және балық шаруашылығын реттеу бөлімінің бас сарапшысы Қалмұратов М.Қ.;

-«Qazaq balyk» Республикалық балық шаруашылығы және акваөсіру қауымдастығы» ЗТБ Басқарма төрағасы Рысбаев А.Ж.;

— «БШҒӨО» ЖШС барлық бөлімшелерінің ғылыми қызметкерлері;

Ғылыми кеңес жұмысының қорытындысы бойынша қарастырылған ғылыми-зерттеу жұмысының бағдарламалары «БШҒӨО» ЖШС бас директорына бекітуге ұсынылады

2024 жылдың 19 наурызында Астана қаласында » С. Сейфуллин. атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті» КеАҚ-да Қазақстан-Чех халықаралық аквамәдениет ғылыми орталығының ашылуы өтті.  Орталықтың ашылу салтанатына Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Балық шаруашылығы комитеті төрағасының орынбасары Асылбеков А. С., С.Сейфуллин атындағы ҚазАТЗУ Басқарма төрағасы – Ректор Тиреуов К. М., Қазақстан Республикасындағы Чехия Елшілігінің атынан Павол Шепеляк, Оңтүстік Богемия университетінің профессоры Томаша Полицар (Чех Республикасы), сондай-ақ бизнес-серіктестер құттықтау сөздерімен қатысты. «Балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС Бас директоры Б.ғ. д., профессор Қуаныш Байболатұлы Исбеков баяндама жасады. Іс-шара соңында аквамәдениет саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың келешегін талқылай отырып, дөңгелек үстел ұйымдастырылды.

2024 жылдың 28 ақпаны мен 23 наурыз аралығында, Балық шаруашылығы комитеті «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС қызметкерлері: экспедициялық отряд жетекшісі Минат А., ихтиология зертханасының меңгерушісі м.а. Сансызбаев Е.Т., кіші ғылыми қызметкер Өтеген С.А., кіші ғылыми қызметкер м.а. Игілік Р., және зертханашы Сахарин. Н.К. қатарлы қызметкерлерден құралған экспедициялық отряд — 021 “Балқаш-Алакөл бассейніндегі халықаралық, республикалық және ЕҚТА орналасқан балық шаруашылығы су айдындарын сонымен қатар жергілікті маңызы бар су айдындарының балық қорының жағдайын бағалау және/немесе олардың телімдерінде балық өнімділігін анықтау, балық және басқа да су жануарларының шекті аулау мөлшері бойынша және балық аулау ережесі мен тәртібін реттеу жөнінде биологиялық негіздемелер әзірлеу. Бөлім: Алакөл көлдер жүйесі” бюджеттік бағдарламасы бойынша Алакөл көлдер жүйесінде қысқы мерзімдегі зерттеу жұмыстарын жүргізіп жатыр. Сондай-ақ, ғылыми-зерттеу жұмыстары Алакөл балық инспекциясы бөлімінің басшысы К. Б. Жұманқұлов қатысумен өткізілуде.

Мониторингтік нүктелер бойынша жұмыстар нәтижесінде ихтиологиялық, гидробиологиялық, гидрохимиялық, гидрологиялық материалдар мен сынамалар жиналды, балық инспекциясының қызметкерлерімен бірлесіп аэротүсірілім жұмыстары жүргізілді, эхолот арқылы балықтың қыстайтын жерлерін бақылау жүзеге асырылды. Қазіргі уақытта далалық және зертханалық жұмыстар жалғасуда.

12-інен 16-шы ақпан аралығында «Хамит» АӨК базасында кәсіпкерлер мен балық өсіруші-фермерлерге арналған «FISH SCHOOL» аквакультураны оқыту орталығында «Бағалы балық түрлерін өсіру технологиясы» тақырыбында ғылыми-тәжірибелік семинар өткізілді.

 Балық шаруашылығы комитеті «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС және «Хамит» АӨК арасында жасалған ынтымақтастық туралы меморандум шеңберінде семинарды «БШҒӨО» ЖШС-сі аквакультура зертханасының ғылыми қызметкері А. У. Умиртаева жүргізді.

Семинар барысында тыңдаушылар Қазақстанның балық өсіру шаруашылықтары жағдайында бағалы балық түрлерін өсірудің дәстүрлі технологияларымен, перспективалы аквакультура объектілерін өсірудің инновациялық технологияларымен, сондай-ақ ҚР балық саласында шағын және орта бизнесті дамыту үшін мемлекеттік қолдау шараларымен танысты. 

Сондай-ақ, бизнес-жоспарларды дайындауда оқытылады. Тәжірибелік сабақтар «Хамит» АӨК тоған шаруашылығында, «Vita» ЖШС тор шарбақты шаруашылығында, «Сұлтан» көл-тауар балық шаруашылығы шаруашылығында, «Бәйтерек» ЖК бассейн шаруашылығында және «Хамит» АӨК балық өңдеу зауытында өтуде.

2024 жылдың 10 қаңтарында «Балық шаруашылығының ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС бас бөлімшесіне Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты Сергей Михайлович Пономарев пен Алматы қаласы мәслихатының депутаты Зия Балалдинұлы Талғатов жұмыс сапарымен келді. Кездесуге «Qazaq Balyk» Республикалық балық шаруашылығы және акваөсіру Қауымдастығы» ЗТБ басқарма төрағасы Әмірбек Жұмағалиұлы Рысбаев қатысты.

Сапар барысында «акваөсіру туралы» заң жобасы, балық шаруашылығын зерттеудің бағыттары мен перспективалары және ғылымды дамытудың басқа да өзекті мәселелері талқыланды.  

Сондай-ақ, зертханаларға барып, депутаттар ұжыммен әңгімелесті, ұсыныстарды тыңдап, ұжымды қызықтырған сұрақтарға жауап берді.

16 қыркүйектен бастап қазіргі уақытқа дейін «БШҒӨО» ЖШС-ң қызметкерлерімен (экспедиция отрядының басшысы Баққожа Ж.М., жетекші ғылыми қызметкер Исмуханов Х.К., ғылыми қызметкер Аблайханов Е.Т., ғылыми қызметкердің м.а. Бектуров Д.С., лаборант Сахарин Н.К.) Алматы облысындағы жергілікті маңызы бар суайдындарын паспорттау бойынша келесідей ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілуде (Алматы облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасымен жасалған шарт шеңберінде):

1. Гидрохимиялық сынамалар алу, далалық  және зертханалық жұмыстар жүргізу;
   2.Гидробиологиялық сынамаларды іріктеу және өңдеу (зоопланктон және зообентос);
   3. Алматы облысындағы жергілікті маңызы бар суайдындарынан шабақтық сүзгі аумен балық шабақтарының ұдайы өсуінің сынамасын алу;
   4. Балықтардың кәсіптік қорларын бағалау үшін ихтиологиялық құрма ау құру.

Анықтама. Су айдындарын паспорттау — балық шаруашылығы су айдындарының немесе учаскелерінің шекарасын, олардың аудандарын, жай-күйін, балық ресурстары мен басқа да су жануарларының түрлік құрамын анықтау үшін осы су айдындары бекітілгенге дейін жүргізілетін кешенді зерттеулер жүргізу, ұсынымдар беру.

Жұмыстар аймақтың су айдындарын ұтымды пайдалану, балық шаруашылығын жүргізу және аквакультураны тиімді дамыту үшін жүргізіледі.

Су айдындары балық шаруашылығын жүргізуге болады деп танылған жағдайда, олар облыс әкімдігінің қаулысымен балық шаруашылығы су айдындарының тізіміне енгізілетін болады.

Семинар барысында балық өсіру, балық шаруашылығы және суды қорғау факультетінің ғылыми зертханалары мен ьалықтардың өсімін молайтуға аранғалған тәжірибелік базаларына бірнеше экскурсиялар өткізілді. Экскурсиялар барысында қатысушылар балық өсірудің негізгі технологиялық аспектілерімен, сондай-ақ гидробионттардың өсімін жасанды молайту бойынша жүргізіліп жатқан ғылыми жобалармен және CENAKVA университетінің балық шаруашылығы факультетінің репродуктивті жүйелері мен тәжірибелік зертханалары жайлы қысқаша ақпаратпен танысты:

1. Аквапоника жүйесі. Аквапоника жүйесі әртүрлі технологиялық ішкі жүйелерді қамтиды: 1) аэропоника; 2) қоректік пленка технологиясы; 3) тамшылату жүйесі; 4) дақылдарды өсірудің тереңсулы технологиясы. Аквапоникадағы негізгі өсіру объектілері тиляпия және еуропалық сом. Жасыл өсімдіктерден жылына 750 кг өнім алынады. Өсіру үшін жасыл (салат жапырағы және кинза), қияр, қызанақ және бұрыш қолданылады. Тауарлық балықтардың салмағы 300-400 грамға жеткенде жергілікті мейрамханалар мен дәмханаларға сатылады.
2. Балық генетикасы орталығы. Орталықта құнды балық түрлерін өсіруге арналған тәжірибелік тоғандар мен бассейндер бар. Орталықта бекіре тұқымдас балықтардың 10 түрі өсіріледі, оның ішінде пілмай (Acipenser nudiventris) сияқты сирек және жойылып бара жатқан балық түрлері де бар. Орталық еуропалық сом мен сазан балықтарын да өсіреді. Зертхананың қазіргі бағыты – қысқа мерзімде ұрпақ алу үшін құнды кәсіптік балық түрлерінің тін жасушаларын қысқа циклді балық түрлеріне трансплантациялау.
3. Криоконсервация және биохимия зертханасы. Зертхананың бірінші бағыты –  сұранысқа ие балық түрлерінің сперматозоидтарын криоконсервациялау, сирек балық түрлерінің репродуктивті жасушаларын сақтау және құнды балық тұқымдарын (линияларын) сақтау және ірі балық шаруашылықтарында криобанктер орнату арқылы аквакультураны дамыту. Екінші бағыт – су экожүйелерінің ластануын бағалау және балықтардың жаппай қырылуы жағдайында токсикологиялық зерттеулер жүргізу.
4. Қарқынды аквакультура зертханасы. Зертхана аралас технологияны (ТЖҚ – тұйық жүйелі қондырғы + тоғандар) қолдану арқылы балық өсірумен айналысады. Тоғандардың жалпы саны 50, әрқайсысы 0,25 га. Негізгі өсіру объектілері көксерке, тұқы және кои сазандары, сонымен қатар шаяндарды өсірудің тәжірибелік базасы бар. Балықты сату тауарлық салмағы 20-30 граммға жеткенде жүзеге асырылады. Орташа алғанда жылына 800 000 дана көксерке балығы сатылады.

Семинар соңында барлық қатысушыларға жеке сертификаттар табыс етілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 31 наурыздағы № 128 бұйрығымен бекітілген ғылыми атақтар беру қағидаларына (қауымдастырылған профессор (доцент), профессор) сәйкес Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2011 жылғы 10 мамырда № 6939 болып тіркелген, «Балық шаруашылығының ғылыми өндірістік орталығы» ЖШС, биология ғылымдарының докторы Исбеков Куаныш Байболатұлының 03.00.16 Экология мамандығы бойынша профессор ғылыми атағын алу үшін  бас директордың орынбасарының халықаралық рецензияланатын басылымдарында анықтаманы, ғылыми еңбектер тізімін, жарияланымдар тізімін орналастырамыз 

08 қыркүйектен бастап «БШ ҒӨО» ЖШС қызметкерлерімен (экспедициялық жасақ бастығы Макамбетов С.Ж., ғылыми қызметкер Халелов А.Т.) бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру (267-101-154) және болжамды тақырып (256-102-159) бойынша бюджеттік бағдарламалар шеңберінде Іле өзені және Қапшағай суқоймасында келесідей ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілуде:            
— балықтың негізгі биологиялық көрсеткіштері — ихтиологиялық материалды жинау және талдау жүруде;

— суайдындары бойынша кәсіптік ихтиофауна құрамы талдануда;

— балықтардың күзгі өрістеуге шығу зерттелуде;

— бекітілген балық кәсіпшілігі учаскелерінде табиғат пайдаланушылардың кәсіпшілік аулауына талдау жүргізілуде.

— Қапшағай суқоймасы бойынша балықтардың санын есепке алу үшін эхолотты түсірілім жасалуда.

Балық қорларының жағдайы бойынша алынған ғылыми мәліметтер, олардың биологиялық сипаттамалары (өсу қарқындылығы, жыныстық және жастық құрылымы, тұқымдылығы, өнімділігі, шабақтар және т. б.) аулау лимиттерін есептеу және қорларды басқарудың және тұрақты балық шаруашылығын қамтамасыз етудің сақтық тәсілінің стратегиясын әзірлеуге негіз болып табылады, бұл халықаралық стандарттарға сәйкес және шекаралық белгілерге жақындаған кезде балық қорын сақтау, сондай-ақ суқоймаларының акваториясы бойынша балық аулау күштерін оңтайлы бөлу және олардың балық аулау өнімінің оңтайлы көрсеткіштерін ұсыну.

Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу кезеңінде Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы (БАОББШИ)  Қапшағай балық инспекциясы бөлімінің бас маманы Советхан Ш.С. қатысуда.