Гидробионттардың генетикасы зертханасының, бас бөлімшенің акваөсіру зертханасының және «БШҒӨО» ЖШС Атырау филиалының қызметкерлері шетелдік мамандармен бірлесе отырып, 2021-2023 жылдарға арналған «Қазақстанның негізгі балық аулау су қоймасының балық ресурстары мен басқа да гидробионттарының жай-күйін кешенді бағалау және оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсынымдарды әзірлеу» бюджеттік бағдарламасының «Қазақстан Республикасының бекіре балық өсіру шаруашылықтары жағдайында олардың генетикалық әртүрлілігін ескере отырып, бекіре тұқымдас балық қорын қалыптастыру және тиімді пайдалану» тапсырмасы аясында жұмыстарды атқаруда бас директордың орынбасары, б.ғ.д. Асылбекова С.Ж. жетекшілігімен.

Мамандар Қазақстанда сібір бекіре балығын (Acipenser baerii) өсірушілерді қолға үйрету әдістерімен айналысуда және «Caspian Royal Fish» ЖШС жеке серіктестігі негізінде өсірілетін сібір бекірелерінің (Acipenser baerii) уылдырық шашатын балық өсіру биологиялық, морфометриялық және сыртқы көрсеткіштері жинақталды. Сонымен қатар, бекіре тұқымдас балықтардың жыныстық құрылымын мақсатты түрде қалыптастыру үшін олардың жынысын ерте анықтау әдістерін бейімдеу және енгізу жұмыстары жүргізілуде. Сібір бекіре тұқымдас балықтардың тұқымдық қорынан даралардың өсуі мен өсуіне ұстау жағдайларының (температуралық және оттегі режимі, азықтандыру рационы, қордың тығыздығы, су алмасуы) әсері де зерттелуде.

Жүргізілген зерттеулердің нәтижесі бойынша 2023 жылы Атырау және Батыс Қазақстан облыстарындағы бекіре балық өсіру шаруашылықтарында ұсталатын бекіре тұқымдас балықтардың генетикалық полиморфизміне баға беріліп, өндірушілердің генетикалық паспорттары әзірленетін болады.

2022 жылдың 28 Мамырына дейін Атырау зауыттарының жобаларын бірлесіп орындаушылармен бірге асыл тұқымды балық қорын қалпына келтіру үшін іріктеліп алынған бекіре тұқымдас балық өндірушілерге балық өсіру және биологиялық өлшеу жұмыстары, генетикалық талдау үшін бекіре тұқымдас балықтардың сынамаларын алу жұмыстары жалғасады.

2021-2023 жылдарға арналған «Қазақстанның негізгі балық аулау су қоймаларының балық ресурстары мен басқа да гидробионттарының жай-күйін жағдайын кешенді бағалау және оларды тұрақты пайдалану бойынша ғылыми негізделген ұсыныстар әзірлеу.» бюджеттік бағдарламасының «Жайық-Каспий бассейнінің бекіре балық түрлерінің экологиялық-генетикалық мониторингі» тапсырмасы шеңберінде. бекіре тұқымдас балықтарды қадағалау әдістері сынақтан өтті. Бұл бекіре тұқымдас балықтардың уылдырық шашатын жерлерін қорғау және олардың уылдырық шашатын жерлерге өтуі бойынша ұсыныстар әзірлеу мақсатында олардың уылдырық шашатын жерлерін анықтауға мүмкіндік береді. Балықтарға ихтиологиялық зерттеулер мен морфометриялық өлшемдер жүргізілді.

Жұмыс «Орал-Атырау Бекіре Балық Өсіру Зауыты» (УАОРЗ) базасында жүргізілуде. Жайық өзеніне шығу Атырау филиалдың «Аманғалиев Д.» экспедициялық кемесімен және «Мастер-класс» қайығындамен жүзеге асырылды.

Жұмысты «БШҒӨО» ЖШС бас бөлімшесінің қызметкерлері жүргізеді, атап айтқанда: бас директордың орынбасары, б.ғ.д. Асылбекова С.Ж., гидробионт генетикасы зертханасының меңгерушісі Шалгимбаева Г.М., ғылыми қызметкерлер Адырбекова Қ.Б., Маратова Г.М., аға лаборант Абишев А.А. және «БШҒӨО» ЖШС Атырау филиалдың қызметкерлері: филиал директоры Кадимов Е.Л., аға ғылыми қызметкер Өтеулиев Т.А., ғылыми қызметкер Джунусова Г.Г., кіші ғылыми қызметкерлер Абдошова М.М., Бектеміров Ж.С., Охасов М.Р., жобаның бірлескен орындаушылары ресейлік ВНИРО-ның шетелдік мамандарымен бірге: молекулярлық генетика кафедрасының меңгерушісі, б.ғ.к. Мюге Н.С., молекулярлық генетика бөлімінің бас маманы Волков А.А.. Жұмысқа сонымен қатар: РГУ «Жайық-Каспий облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы» инспекторы Ахтанов А. және БАҚ өкілдері қатысты (Каспий жаңалықтары).

Коммерциялық балық түрлерінің уылдырық шашу кезеңдері туралы!

Көбею кезеңі кез келген тіршілік иесінің, оның ішінде ихтиофауна өкілдерінің өмірінің ерекше кезеңі болып табылады. Өмір салты, тағамға бейімділік, мекендеу ортасы өзгереді — бәрі ұрпақ қалдырудың ұлы мақсатына бағынады. Уылдырық шашу – аналықтың пісіп-жетілген жұмыртқа салып, аталығының ұрықтануы. Бұл өздігінен болмайды: белгілі бір температура мен жергілікті жағдайларды қажет етеді.

Бір немесе басқа түрдегі балықтардың қайда, қалай және қашан уылдырық шашатыны туралы мәселе тек қана академиялық емес, сонымен қатар практикалық маңызы бар — оны қалай, қайда, қашан аулау керек және оны принципті түрде жасауға болады. Балық аулауға тыйым салу кезінде рекреациялық балық аулауға шектеу қойылады немесе мүлдем тыйым салынады!

Оңтайлы ауа райы жағдайларының басталуымен тұщы су ихтиофаунасының өкілдері уылдырық шашатын жерлерге асығады.Балықтардың әрбір түрі үшін уылдырық шашу уақыты жеке болып табылады, ол Қазақстан Республикасының «Жануарлар дүниесі объектілерін, олардың бөліктері мен дериваттарын пайдалануға шектеулер мен тыйым салулар, оларды пайдалану орындары мен мерзімдерін белгілеу туралы» нормативтік құқықтық актісімен белгіленеді.

Дереккөзге сілтеме: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1500011939

Ал балықтардың жыныстық жетілуіне келсек, б.а. олардың уылдырық шашу қабілеті, жасы мүлде басқа. Дегенмен, тұщы судағы балық түрлерінің көпшілігі уылдырық шашуды 3 жылдан ерте бастайды. Дегенмен, туылғаннан кейін келесі жылы уылдырық шаша бастайтын балық түрлері де бар.

Құрметті қазақстандықтар!

ҚР ЭГТРМ Балық шаруашылығы комитетінің қолдауымен, «Балық Мектеп» ЖШС-нің ұйымдастыруымен Сіздерді осы жылдың 2-3 маусым күндері елімізде тұңғыш рет өтетін «ӘЛЕМДІК АКВАКУЛЬТУРА: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ» атты халықаралық конференцияға қатысуға шақырамыз! 

Шара барысында Қазақстандағы балық шаруашылығы саласының үздіктері және Польша, Түркия, Өзбекстан, Ресей елдерінің мамандары мен кәсіпкерлері өз тәжірибелерімен бөліседі. 

Толық ақпаратты +7777 282 99 99, +7777 756 81 23 байланыс нөміріне хабарласып білуге болады. 

Өтетін орны: Алматы қаласы,  Достық 52/2, «Қазақстан» қонақ үйі, “Алтын Емел” конференц залы.

КЕЛ, БАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫН БІРГЕ ДАМЫТАЙЫҚ!

Бүгін, 2022 жылғы 11 Мамырда Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Көлді ауылында аймақта балық шаруашылығының түйткілді мәселелері бойынша жиын өтті.

Отырысқа қатысқандар: Балық шаруашылығы комитеті төрағасының орынбасары Бахиянов А.Қ., Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының (БАМБИРХ) бастығы А.С.Суюбаев, Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының бас директоры Исбеков Қ.Б., «БШҒӨО» ЖШС қызметкерлері : м.а. Ихтиология зертханасының меңгерушісі Сансызбаев Е.Т., Ихтиология зертханасының жетекші ғылыми қызметкері Исмуханов Х.К., сонымен қатар ауданның жергілікті атқарушы органының, балық шаруашылығы бірлестіктерінің, балық шаруашылығы субъектілерінің өкілдері және балықшылар қатысты.

Қойылған сұрақтардың ішінде: Қапшағай су қоймасында кәсіптік балық аулауға мораторий енгізу мәселесін талқылау, балық аулау лимиттерін арттыру, бассейннің су айдындарында балық аулау күшінің нормаларын қайта қарау, мал жаюға арналған жайылымдық жердің болмауы және Шілік тоған шаруашылығын мемлекет меншігіне қайтару.

Жиын нәтижесінде барлық көтерілген мәселелер бойынша ауыл тұрғындарына түсініктемелер берілді. Атап айтқанда, кәсіптік балық аулауға мораторий енгізу мәселесі бүгінде ерте.

Лимиттерді ұлғайту және балық аулау күшінің нормаларын қайта қарау мәселесі бойынша қазір тиісті жұмыс топтары құрылды, бассейндік инспекциялар балық шаруашылығы ғылыми ұйымымен бірлесіп тиісті тәжірибелік зерттеулер жүргізеді.

Ғылыми зерттеулер мен су қоймаларында жүргізілген жұмыстардың нәтижелері бойынша қорытынды кеңес өткізу жоспарлануда, онда жұмыс нәтижелері мен олар бойынша қабылданған шешімдер жарияланады.

2022 жылғы 06-07 мамыр аралығында күнтізбелік жоспарға сәйкес «Ғылым қоры» АҚ-мен «Сазан балықтарының материалын табиғи су қоймаларымен қоректендіру үшін оны одан әрі өткізу мақсатында оны қолдан көбейту және өсіру» коммерцияландыру жобасы аясында Қазақстан Республикасы», «БШҒӨО» ЖШС-тің қызметкерлері 315 дана көлемінде сазан балық өсірушілерді Алакөл көлінен Қапшағай НВХ-ға жасанды көбейту үшін арнайы тірі балық тасымалдайтын арнайы көлікте сәтті тасымалдады – 150 дана. және «Бұқтырма НВХ» — 165 дана.

Аталған шаруа қожалықтары бұл жобаны жүзеге асыруда жеке серіктес болып табылады.

«Қазақстан Республикасының табиғи су қоймаларын балықтандыру үшін оны одан әрі іске асыру мақсатында сазан балыққорын қолдан көбейту және өсіру» коммерцияландыру жобасы аясында, «Ғылым қоры» АҚ-мен келісімді жүзеге асыру шеңберінде, «БШҒӨО» ЖШС-тің акваөсіру зертханасының қызметкерлері шабақ тоғанын 2 млн дана көлемінде Алакөл сазан дернәсілдерімен,уылдырық шашатын компанияның бірінші кезеңінен алынған, қамтып жатыр жеке серіктестік негізінде «Қапшағай НВХ-1973».

Балық ресурстарының жасанды өсімін молайту бойынша 2022 жылға арналған мемлекеттік тапсырысты орындау шеңберінде бүгін  Сергеев және Петропавл  су қоймаоарына 35,5 млн.дана  көкшұбар мен пайдабалық балығының дернәсілдері жіберілді.

Су айдындарына балық жіберу Есіл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының, жергілікті атқарушы органның, Петропавл балық питомнигі, «Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС Солтүстік филиалының өкілдерінен құралған комиссия арқылы бұқаралық ақпарат құралдарының қатысуымен жүзеге асырылды.

Айта кетейік, Петропавл балық питомнигі жылына орта есеппен су айдындарына 37 млн данаға жуық ақсақа тұқымдас балық түрлерінің дернәсілін және тұқы балығының шабақтарын жібереді. Елімізде республикалық то бар балық шаруашылығы су айдындарына балық жіберу жөніндегі іс-шаралар жалғасуда.

Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының солтүстік филиалы Нұра-Сарысу облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының қызметкерлерімен және су қоймаларын пайдаланушылармен бірлесіп бақылау балық аулауды жүргізу мақсатында моножіптерден және моноталшықтардан жасалған балық аулау құралдарының өнеркәсіптік балық аулауда қолданылатын дәстүрлі нейлон торларына қарсы селективтілігін (таңдағыштығын) анықтау Балықтыкөл су қоймаларында және Қаныш Сәтбаев атындағы каналдың 10-ші бөгетінне саяхат жасады.

Жиналған мәліметтер өңделеді және олардың нәтижелері бойынша салыстырмалы талдау жүргізіледі, бұл өз кезегінде балық аулау құралдарын пайдалану мүмкіндігі бойынша ұсыныстардың негізін құрайды.